USA Ramthlo Unau thawngvang

               Ahmaisa ah damnak an kan petu kan Pathian a hmin thangthat in um sin hram ko seh! Pathian dawtnak thawng in USA phan mi Ramthlo unau nikhat hnu nikhat kan tam sin lengmang cang. Ahmaisabik a rak phan tu hi Hrang Lian Dim asi in 2005 ah a rak phan. Cuncun, midangdang an phan vima i tuisun ni ah cun kan tu le kan fa le pawl thawn mipum 14

2​

kan si cang. America ah cun states 50 an nei i cui pawl sung ah cun kan khua mi ni

h​

states 15 sungah nuamten kan um cio hni.

​ Pathian dawtnak thawng in nikhat hnu nikhat kan mipum a karh lawng si lo in umtonak inn le lo a nei kho tete tla kan um phah vi ma cang. 2012 tiangah inn caw kho tu inn thum kan nei hni i cu pawl tla cu Pa Hmet Ceu, Pa Thla Peng le Pa Lian Biak te an si. Midangdang khal inn cawk ding a hawl lengmang lio mi an um hnuaihni.

                Tuan i ka sim bantukin kan tian nak a rau tuk hrih lo ruangah citizenship ngah kho tu kan um hrih lo. Greencard belte cu refugee status thawn ra tiang tu 75% nih an neih dih cang. Visa thawn kawlram i a ra mi cu pakhat lawng kan nei i cu khal cu F1 (student) visa thawn a um hrih. Citizenship cah interview ding ai timtuah lio mi pa nga kan nei. Cupawl nih a rauh hlan ah an phit kho kho an on kho nak dingah thlacamnak thawn rak bawm cio uh!

                A tlangpithu in kan riantuan mi pawl cu a tambik in cun sathahnak ah si bik. Kan khua mi kan um tam biknak state cu Texas asi i hi ramthen sung i um mi zatek 65% cu sathahnak ah an tuan i midang pawl cu factory dangdang le hotel tibantuk le NPO (Non Profit Organization) ah tuan mi tibantuk in ain dang vima. State dangdang i um pawl cu Japan rawl (Shushi) tuah tu le a dawr neitu tla an um. Cun, phone handset tuahnak factory ah tuan tu le factory dangdang ah tuan tu, NGO (Non Governmental Organization) le Public/Private tlawnginn ah tuan tu tin kan i dang vima. America ah cun zeipoh ah tangka lut/suak tax pek dih asi i kan hlawh mi sung in 2% hi kan paycheck ah an rak lak cia ringring i cui an zuk mi pawl vialte sung in then thum i then hnih tluk cu a hmaikum kumthar in April thla sung tiang an kan pek dih sal. Cucu "tax return" tiah an ti. Then thum sung in then khat kan ngah lo mi cu kum 65 kan si hnu ah cozah nih kan tohmun i an kan pek te ding mi an asi. America ah cun full time rian hi zarhkhat ah nazi 40 sung tuan asi. Factory seukhat ahcun zarhkhat ah nazi 32 an pom nak tla a um. Kan riantuannak ah full time kan silen benefit tete kan ngah. Cui benefits pawl ahcun health insurance, life insurance, sick leave, vacation le bonus ti pawl an si. Riantuan kan ngah kan ti tikah khin kumkhua cah asi le si lo cu kan domh ni in ni 90 sung an kan zoh hnu ah an kan hire te. Cuihlan cu a laang ten a tuan mi kan si ruangah zeihmanh benefit kan nei lo. Kan mah le kan riantuannak cio ah daan le dun kan zul ding mi khal cu sim cawk lo in an rak um ve. Cu pawl vial te lakah keimai riantuan mi pakhat in tlawmpal ka von langh ter lai. Kei hi rian pathum ka nei. Pakhat nak cu Private tlawnginn ah phunhrek ca zirh tu teacher ka si. Pahnih nak cu NGO ah Abused women & Children pawl cah shelter manager ka si. A pathum nak cu Miraang biakinn ah nursery supervisor ka si. Kawlram i tlawngsaya/ma tuan cu power an nei ngaingai nan hi zawn ahcun tlawngta pawl nih power an nei deuh. Tahthimnak ah, cazirnak khan sungah hman kan i thlak khat mi simaw, field trip kan kal i hman kan i thlak mi simaw, activities dangdang kan tuah i hman kan i thlak mi le video kan i record mi pawl online ah zapi hmuh ding in thlah an ngah lo. Cu lawng hmanh si lo in thusimh an ngai lo caan ah kut thlak awk (caih, kingh, peh, fak tuk in raak/cam tbt) an ngah lo. Cuncun, khan pakhat ah tlawngta 12 leng ka nei kho hni fawn lo. Hngaksia kum 0 in thla 16 tiang zirhtu saya/ma pakhat nih tlawngta 4 lawng a nei kho. Cun, hngaksia thla 16 in kum 2 tiang zirhtu saya/ma nih tlawngta 5 lawng a nei kho. Hngaksia kum 3 zirhtu sayama nih tlawngta 8 lawng a nei kho. Cutin an mah le an kum i zir in a number ai dang vima. Hi zawn ah zeiseh sim ka duh tiah cun, America ah cun kan riantuan mi thaten kan tuan kho i hluhsuah ten kan rian kan neh kho ding kha an duh mi hi asi. Kan mah le kan ti kho lo ding tiang in rian an kan tuan ter lo. Au hmanh thlanhriput ngaingai i riantuan cu kan um lo nan kan harsatnak bik cu ih hmuh khawh lo hi asi bik lai tin ka ruat. National Health Foundation nih an suah mi capar pakhat ah cun hitin asi.

0-2 months = 12-18 hours

3-11 months = 14-15 hours

1-3 years = 12-14 hours

3-5 years = 11-13 hours

5-10 years = 10-11 hours

10-17 years = 8.5-9.5 hours

18 and above years = 7-9 hours

                Zeiruangah seh kan ngan a dam lo? Zeiruangah seh kan der? Zeiruangah seh kan fa le an than kho lo ti pawl theih kan duh ah cun an/kan ih caan nazi in kan theih kho dih ko lai. Ih hmanh ah hin sun i kan ih hnak in zaan i kan ih ah hin kan tha a tling deuh ti asi. USA ah cun sun/zaan in riantuan awk a um tikah sun/zaan cem in riantuan tu kan tam pi. Cutikah kan ih hmuh a khop huaha lo. Cucu kan zonzainak bik cu asi. Zarhte le zarhpi ni i riantuan tu hi kan tam lem lo nan pumh caan, thilsawp caan, hawi thawn i lenkai caan tin poiherh dangdang tuah ding kan neih lengmang ruangah ih caan nei huaha lo in caan hmang tu khal cu kan thahnem nawn.

                Pumcawmnak lam lawngah si lo in kan kohran le kan pawngkam i organizations tete ah upa tuan mi tla kan thahnem ngaingai cang. Mipum 142 sung in hotu dinhmun deuh i rian nei tu pawl vial ka von tar langh lai. Phun Hre Mang (president, GFYO), Khen Vung (treasurer, Amarillo Chin Church, Texas), San Cung (youth secretary, Waterloo, Iowa), Kyaw Lynn Naing ( youth president, Cincinati, Ohio), Hrang Lian Dim (Nursery supervisor, BFUMC, Winchester, Virginia) ti pawl an si.

                 Fimthiamnak lei ah cun mino hngaksia hnak in upa lungfim cia in USA a ra tiang mi kan tam deuh ruangah tlawngta kan duh bantuk in kan nei kho hrih lo. Asinan, Pathian dawtnak thawngin degree le diploma tete la kho tla kan nei phah vima cang i ​Pathian kan thangthat ngaingai. 2012 ah khan University in Hrang Lian Dim nih B. Sc degree an kan lak sak kho, i Sui Hlawn Cer, Sui Hlei Par le Sui Van Cer tei unauthum nih high school in diploma an kan lak sak kho. 2013 sungah hin tlawngkai lio tlawngta phun hrek in phun 12 tiang 28 le college level ah 4 kan nei. America ah cun tlawngta phun hrek in phun hleihnih tiang hi cozah nih free in tlawng a kai ter dih hni. Cu lawng hmanh si lo in kum hleiriat an kim hlan cu tlawngkai lo an ngah lo i an kai tengteng a hau. Hi kan nau le pawl nih hluhsuah ten tlawng an kai i cathiam an si i kan miphun cawisang tu an si ding cu Ramthlo mi vial te i kan sunmang a si dih ko lai. Cuiruangah hi mino hngaksia tlawngta pawl nih thasia lo ten an kai suak i an hlawhtlin kho nak dingah thape tu le thlacam sak tu an tulngaingai.

               

Pawlkomh hi 2006 lio ah Texas um mi vial nih an rak dirh i cui pawl komh cu tuisun ni tiang Amarillo, Ramthlo tin an dir hrih ko. Cuncun, 2009, December ah khan mi seukhat pawl Texas, Amarillo ah tonkhawmnak kan nei i cunah USA Ramthlo tin kan dirh. Hi USA pumpuluk huap pawlkomh cu Hmet Ceu nih 2010 sung an kan hruai. 2011 sung cu Thla Peng nih an kan hruai i 2012 sung cu Rual Cung nih an kan hruai. Hi hruaikainak i treasurer cu Khen Vung asi i tuisun ni tiang a mah a si hrih. Cun, secretary khal cu Hrang Lian Dim asi i tuisun ni tiang a mah a si hrih thotho. President bel te kum tin te an i thleng i tuikum 2013-2014 hi cu Rual Hlei Thang asi. 2012 December thla i USA Ramthlo tonkhawmnak ah kan pawlkomh hmin cu USA Ramthlo Pawlkomh tin a hmin kan thlen i bylaws le constitutions nam hnget nak tla kan nei. Kan pawlkomh thawn peh par in theih duh mi le bomh nak deih duh mi tibantuk le ruahnak pek duh mi tibantuk nan neih silen usaramthlo@rocketmail.com ah zei tik poh ah rak kan contact hram uh!

Hi ca siar tu nan zate cungah Pathian thlasuahnak um hram ko seh tin USA Ramthlo Pawlkomh nih thlazaa kan in cam sak asi.

Bawikhrih ah nan riantuan pi,

Hrang Lian Dim