Spring Revolution - Mai Esther Dimte (HLD)

Ka duhdawtmi ka miphunpi ka uu le ka nau tla ral lo kap pawl kan do nak ah kan bang tuk hai cio thlang ding ti cu sut ttul lo in ruahdamh thei cia mi asi. Mihrek in huaisen tak in thazaang thawn ralttha zet in kan do. Mihrek in siangzet in sumpai thawn kan do. Mihrek in thinlung tak ten thlacamnak thawn kan do. Mihrek in a nem zawng ih cangannak in le thusimnak in kan do. Kan do mi ral cu a bang awk ko nan kan do dan cu an dang awk cio. Kan hmuitinh mi cu nehnak thantar le zalennak asi.

Kan raldonak lamzin tluan ah mihrek cu a rilbah mi le a tluk mi tla an um. Mihrek silen cuu lo cing in pangpar bang leipar ah an ttil tuan nasa. Hrekkhat cu ziangtik hmanh ah innsaang an kim thei nawn lo ding. Mihrek cu kiangkap boruak ruangah dungsip mi tla an um. Mihrek cu hliamhma tuar in kumkhua kutke kimlo mi banglo dinhmun an thleng. Mihrek cu nunhimnak ruah ah ram leng le hmun dang ah a tlan tu le a relh tu tla an um. Mihrek cu hnattuan ding a um lo tikah in ei harsa in an um. Kan lamzintluan kan zoh cio asilen zohmanh a harsa lo le a bang lo kan um lo. Kan zaten kan bang thluh thlang. Kan zaten kan harsa thluh thlang. Kan bang rualrual le kan harsa rualrual in kan cawl thlang ding tin thinnau ding asi hrimhrim lo. Kan neh cuahco zo. Zalennak nitleumawi kan hmu zikte thlang. Nehnak thantar kan phun zikte thlang. Hnget zet le cak zet in a net tiang do hrih ko uhsi!

Ram leng um pawl in kan rak aukio rero ko nan a ngaingai ih thinna lungkuai sawn tu cu ram sung um pawl nan si. Nitin nan tuar mi, nan hmuhton mi, le nan thinbangnak pawl cu kan lo zoh nak men in nanmah vek in vicarious trauma kan nei thluh ve asi. Trauma ciocio ah tla upa hnu ih ngah mi trauma le nauhak lai ih ngah mi trauma tin phun hnih in a um. Kannih upa hrangahcun nehnak thantar kan phun ni ah kan trauma an hlo thei men nan atu’i kan fanau pawl ih tuar mi trauma cu an san sung a daih hai ding asi. Ziangtluk riahsia le ninghang za so asi. Kan tesin fapar san tiang ruat hrimhrim ih kan do a ttul mi ral lo kap an si zia hi kam kiangkap kan zohnak in tampi kan fiang sinsin thlang ko ding. An hram in kan phawi ih an ci kan hmit rori a ttul asi.

Ziangtluk a rei ding ti kan thei lo ruangah pakhat le pakhat thazaang pek awk tonh uhsila bawm awk tonh uhsi! Kanmah thawn a nai awk bik innsaang, sungkhat unau, khuapi unau, rualpi, kawhhran pi, hnattuan pi le kan hmel thei mi harsa deuh pawl kha kanmah le kan ti thei nak zawn cio in kut za samh in bawm hai cio uhsi! Cutin kan bawm awk hai tonh asilen hi kan do mi ral hi kan neh tengteng ding ih cutikah kan di a riam tuk leh ding asi. Ram leng um pawl in ram sung um pawl ral kan dopi thei dan phun khat khal asi fawn. Phone bill tivek top up sak nak in simaw, paisa malte ciar kuat nak in simaw, pawlkomh dinh mi tete ah sumpai thawn ttanpinak in simaw, tin thla kan cam leng ah, ca kan ngan ih thu kan sim lengah a hlei in dopi hai uhsi! Keimah khal nih ka tuah thei mi le ka tuah rero mi thawn ttan kan lak cio pei uh tiah ram le miphun duhdawtnak thawn ka lo sawm hai asi. Ram sung um pawl khal nan ruah vek le na ttul vek in ram leng um pawl in kan lo ttanpi/bawm thei lo asi pang hmanh ah nan thanau in nan riahsia hrimhrim hlah uh! Kan ti thei tawk in kan lo bawm cio ko timi te kha in rak theih hngilh sak hram hlah uh!

Kan neh hrimhrim ding! Kan neh rero zo.

Politics le Milai Kan Mizia

Leilungtlun minung zovek khal politics thawn a pehpar awk lo mi kan um lo. Ram pakhat le pakhat an pehpar awknak bik khal politics asi. Rualpi pakhat le pakhat karlak khal ah politics a um. Thilri parah siseh, minung parah siseh, ramsa parah siseh, leiram parah siseh, politics a tel lo nak a um lo asi. Politics ahcun thuphan khal a tel cih ringring. Amahbelte a tam le a mal deuh lawng an dang awk. Leitlun pumpi ah kan zoh silen politics tuah thiam deuh pawl cu mizaraan hnak in an lian cuang, an fim cuang, an thiam cuang, an hlawhtling cuang ih hmaizah upattlak an si cuang deuh thluh kan ti thei asi. 

Hruaitu cu hruaimi minung pawl ih hril dan asi vek in ziangvek pawlkomh, uknak, biaknak hrang ah simaw hruaitu kan hril tikah ralring zet le fimkhur zet ih kan hril ding a thupi zet asi. A minung a fit bak mi cu zo ih forhfial ttul lo in kan hril cio ko ding nan a fit lemlo mi, fimzirnak le thiamnak sang nei mumal lo, casiar lo mi, sumtuah leilawnnak ah hlawhtlinnak nei phah men ruangah hruaitu ah kan hril pangahcun kan ttul mi kaihruai awk dan (leadership style) cu kan ngah thei lo hrimhrim ding. Hmeltheih si ruangah, mai miphun asi ruangah, mai sungkhat asi ruangah tivek pawl ruangah hruaitu kan hril asi ahcun tuu vek kan si ding. Tuu cun hlapi khua a hmu thei lo ih an hmai ih a fehtu tuu/tuukhal kha an thlun. Khaam lakah hruai bang sehla an thlun thotho ding ih an tlak thluh ding. Hruaitu cu kan zum ding le kan upat ding asi ko nan 100% in zum thluh ding asi lo. A palh thei mi minung an si ve timi kan hngilh lo a ttha. 

Hruaitu hril caan a kim tikah a duhdaw aw cia rualpi, hnattuanpi, tlawngkaipi, kawhhranpi, venghnen, khua khat le ram khat ih um khal kan hua awk thluh ttheu. A ngaingai ahcun pakhat le pakhat kan theithiam awk tonh ding mi asi sawn nan. Unau suak khat hmanh kan hmel le kan taksa rong an bang awk thluh lo pi. Cucu sim hlah kanmai kutzung rori hmanh an can/bang awk thluh lo si lo maw? Kan minung hawipi pawl in politics thawn pehpar in kan hmuh dan le kan ruah dan vek in an hmu/ruat ve lo ding timi kan cohlang thei a ttul. Zokhal zalen zet in ttong/thusim thei nak le cangan thei nak kan nei thluh cio ko ding. Sihmanhsehla, kan zaten kan ttong/sim/ngan ciamco lo men ding. Thil ziangkim ah hin pianpi BA hmang a ttul sokhaw. 

Politics le Religion hi rawi hniaihniai lo sehla a hahdam bik ding. “The separation of church and state” timi hi ram tampi in an nei nan a tak ih tuah ngaingai thei tu cu an mal zet. Thil dang hmuahhmuah ahcun acozah in a ramsung ih minung, thilri, leiram, leihnuai, island,  tipithuanthum, space le rannung ziangzongza parah thuneihnak a nei ih a hrolh awk thluh kha a awm-ang zet ko nan biaknak lak ih a hrolh awk ve pangahcun a buai thok simei. Zalen zet ih mah duh mi biaknak a umnak U.S. tla hi Khrifa si thluh tengteng ding vek in kan ruatsak hai ih kan palh zet ka ti. Ram rak dinh hmaisatu pawl cu Khrifa rak si hai ko hmanhsehla san a thleng awk vivo tikah biaknak dangdang le biaknak neilo khal an karh vivo asi. Cumi cu zohmanh mawhphurh rero lo in kan cohlang ttul mi thuhman asi. Phun dang in kan sim silen “freedom of religion” ih a muril cu asi. Mi pakhat in zalen zet in biaknak a nei thei ih a neilo khal asi thei asi. U.S. um mi hmuahhmuah Khrifa si thluh hai sehla cu kan duh zet ko ding nan thuthluknak tuah tu cu rammi pakhat ciar ih an duhhrilnak asi kha kan theifiang le kan upat thiam a ttul. 

Thunetnak ah kan minung hawipi pawl in kan ttanh mi party an ttanh ve lo ruangah zohniam hmang hlah uhsi! Kan ruahnak le kan pom dan in ttawmpi lo ruang khal ah nautat hlah uhsi! Luan tuk ih mi soisel le luan tuk ih mi va do pawl hi a cang thei tawk in hrial thei zuam uhsi! Thil ziangkim in a tawk le a mawi zawnte an nei thluh. Pakhat le pakhat theithiam awk tlang nak (mutual respect) nei cing ten kan ram le miphun hrangah a ttha kan ti mi cio kha zalen zet in le thinlung awlttawm lo ten vote hai uhsi! 

Con Iap Memorial Foundation

Pu Con Iap nih mual an kan liamtaak nak kum riat a kim cang. (03/10/2012-03/10/2020) 

Mual an kan liamtaak nak kum thum a kim ah amah hngilhlonak ah tiah Con Iap Memorial Foundation cu tangka 500,000ks in kan rak thok. Cui tangka cu kan khuami sung in damlo zualkai, tuahmawh denkhuai le sizung umnak ah harsatnak a tong kan um pang silen a toe (interest) umlo in cawi kho mi asi. Pathian dawtnak thawng in cui dirhmun ah kan um lo tinak asi lai auhmanh nih tuisun ni tiang tangka an cawi hrih lo. Sihmanhsehla, khuaram le khuami cah asi kho sung in kum tinte thil pakhatkhat cu kan tuah ringring. 

Kan tuah cang mi pawl: 

Falam sizung um pawl ih hlan awk puan, lukham le bingbel kan cawk ih Falam ah a um. Khua lam in sizung rong um tu pawl nih an hman ttheu. 

Ramthlo B.E.H.S ah emergency medical toolkits le sivai 100,000ks man kan hlu. 

Ramthlo Hrin Tonkhawmnak a um caan ah (2015 & 2018) medical treatment cah sivai le medical team kan sponsor hni. 

Ramthlo Hrin Tonkhawmnak 2018 ah secondhand 100,000ks man kan hlu. 

Hram Ling library cah cabuai le tokham 300,000ks man kan hlu. 

Kalaymyo Ramthlo Pawlkomh hnenah 70,000ks kan hlu. 

Ramthlo B.E.H.S ah hnawmpung 135,000ks man kan hlu. 

Hminsinh:

Khuaram le khuami cah lawngah duhdawtnak le siaherhnak thawn tuahmi asi ruangah acozah hnenah registration tuah mi asi lo. 

Hmailamcaan ahcun kan khua mi sung in thiamsang le micungcuang an suak kho nak lai scholarship program silolen somhdawlnak lam in kan thlen te kho men. 

Ka pa a duhdawtu pawl nih ka pa nan dawtnak langhter nan duh ahcun nanmah le nan siaremnak in rak langhter ve uhla kan zate cah thazaang le tthahnem santlai asi hrimhrim lai. 

Duhdawtnak thawn,

Esther Hrang Lian Dim

Zirhtu Saya/ma Pawl Hnenah Cakuat - Mai Esther Dimte (HLD)

Mi tampi in zirhtu hmuahhmuah lakah phun hra tlawngta zirh tu an thupi cuang ding tin kan ruat ttheu. A ngaingai kan ti ahcun phunhrek zirhtu hnak in a thupi ce lo. Phun hra ong ding in kan zirh thei ding a thupi rualrual in phunhrek ihsin basic tthaten kan zirh thei khal a thupi zet ve asi.

Tuikum cazirkum cu Covid-19 ruangah kum dang hnak in a danglam cuang ding. Tlawng phuanh caan a tlai. Zirhtu le tlawnginn hnattuan pawl hrangah thianhlimnak lam hnattuan a tam cuang ding. Tlawngta pawl hmunkhat ah ca an zir tlang thei lo. Unau tlawng an fehtlang thei nawn lo. A hlan vek in suncaw keng in an duhmi rualpi thawn an ei tlang thei nawn lo. Recess caan ah an lek thei nawn lo. Kum dang hnak in an cazir ngah mi le an thiam mi khal a mal deuh tengteng ding.

Zirhtu pawl nan thupi ringring ko nan tui kum cu nan thupi hleice. Nan cazirh caan a tawi ih nan tlawngkai ni a mal. Sihmanhsehla zirhtu ttha pakhat hrangahcun tawifamkim in sankhuk deih tiang an cinken thei ding in na zirh thei thotho asi. Thaisun na zirh ding mi lesson plan nei cia thei zuam aw. Cui na lesson plan cu pehzulh in kumcem tiang tuah thei tum aw. Tlawngta pawl hi text book sung ta lawng zirhtu si hlah aw. A lengca tampin siar awla na tlawngta pawl khal casiar ding in forhfial hai ringring aw. Text book sung ih ngankhumh lo mi nun ziaza mawi, thulunnak, midang zawnruatnak, rammi ttha (good citizen) sinak, thianhlimnak, harhdamnak, ramkhel thu, nulepa upat dan, tar upa le farah pawl duhdawt dan tivek pawl hi caankarlak ah zirh tel hai ringring aw.

Na tlawngta pawl kha khuaruat dan (critical thinking skill) tla zirh hai aw. Text book sungta na zirh dan vek cekci in by heart ter hai hlah aw. Kan ram pi nih cun by heart system hmang hrih ko hmanhsehla nangmah nih a ttha lo ti na thei ahcun na thleng thok thei asi. “Be the change you wish to see in the world” Mahatma Gandhi. Na tlawngta pawl mahten thil tuah dan (creative mind) an nei thei ding khal in a phunphun in lamzin sial sak hai aw. Creative mind le critical thinking skill na zirh thei ahcun an san sung an lo hngilh dah lo ding. An hlawhtlinnak karbak pakhatnak ah an lo ruat ding ih an lo upat kumkhua ding asi.

Tuisun ih na zirh hai dan khan a tuhnu kum 10, 20, 30 ih an nunlamtluan ah danglamnak a suahpi thei pei maw timi kha nangmah le nangmah cekfel awk ringring aw. Ca an thiam lo tinten na thawi hai silen “mi thawi hmang” tin an lo thei ringring ding. Sihmanhsehla, ca an thiam lo mi kha an thiam ding in thinsau ten na zirh hai thei asi ahcun mi nun thleng tu na si ding. Tlawngta pawl ih ttih mi silo in ttihzah mi sawn si zuam aw!

Na tlawngta pawl camibuai ong fang ih lungawi tu silo in hmat ttha zet ih ong thei ding in zirh hai aw. Na zirh hai mi ca kha nangmah nih tthaten study ta ringring aw. Na tlawngta nih ca an lo sut tikah ca-uk sung ih a phi zoh cop rero in sim hai hlah aw. An lo zumnak a tlak pang ding. Na tlawngta pakhat ciar ih an tthatnak kha an tlawngkaipi dang pawl hmai ah lawm/sim thei zuam aw! Cumi in an nun ah tampi hna a ttuan ding asi.

Tuisun tlawngta pawl thaisun ah ram uk tu, biaknak lam ah hruaitu, sipuazi tama milian, sibawi, engineer tivek thiamsang, zirsang maw an si ding fifir, rukru, mi that, pawngsual, rithaisi tham, thawngtlak, zu in so an si ding na duh? An nun dan azaten na control thei lo ih na thleng thei lo nan tampi na bawm thei hai asi. Na tlawngta an si sung cu an nun danglamter thei nak huham na kut ah a um asi.

Tuhnu kum 20-30 ah khi nu/pa cu ka tlawngta a rak si dah tin hmaihngal zet in le diriam zet in na sim duh silen tuisun ah thlaci ttha tuh aw!

Tlawngta pawl ih ttihzah upatmi, tlawngta nulepa pawl ih rinsanmi le zummi, hnattuanpi zirhtu dang pawl ih zohtthimtlak sihram keici!

May God bless all the teachers!!!

Na Caan Ziangtin Na Hmang? - Mai Esther Dimte(HLD)

Hliakhlaitu pawl in an hmusuak mi cu USA um mi mizaraan in nikhat ah a cell phone vei sawmriat a zoh ti asi. Phundang in kan sim silen minute hleihnih dan ah veikhat a zoh tinak asi. A san sungah kum hleikhat cu phone a zohnak ah a caan a cem tinak asi. Nang le kei teh ni khat ah veiziat kan cell phone kan zoh ih nazi paziat phone ah caan kan hmang timi cekfel sal uhsi! Cell phone hi rithaisi vek in mi a suai zet ti cu el thei lo asi. Vei khat te kan zoh ngah ahcun ret lohli a theih lo zia cu cell phone neitu hmuahhmuah ih kan ton mi el thei lo thuhman asi. Phone kan zoh ahcun caan liam a ol ngaingai. Minute pahra kan zoh hmang kan ti lai ah minute sawmthum cu kan rak zoh manh zo. Phone kan zoh ahcun zo ka si, khoi ah ka um, ziang ka tuah tivek kan hngilh thluh thei asi.

Kan phone kan zohnak ah kan fate pawl lekpi caan kan tlolh pang lo ding a thupi zet vek in kan nupi pasal siseh, kan kiangkap ih ummi pawl biak ding kan hngilh lo ding khal a thupi ve zet asi. Sikaan nei zet in hmang zuam uhsi! Kan caan tamtuk in pek hlah uhsi!

Ahleice in kan fate pawl an no deuh lai ah an hrang ih kan ngeihsak (attention pek) ding le kan caan kan pek ding a thupi zet! Tahthimhnak ah tlawnginn ihsin report card tivek an rak tlun ih in hmuh tikah an hmat a ttha silen “na thiam tuk, ka lo lungawi pi nasa” tin rak lawm cih ding. An hmat a ttha lemlo silen “ziang tin ka lo bawm thei ding ih hmat ttha na ngah thei ding?” tivek in sut ding ih a thanau lo ding in thazaang pek cih ding asi. Cu lo ih ziang hmanh ngeihsak lo ih kan um men silen nuam teten an sual vivo ding ih netabik ahcun nun hmanh kan sim hai thei nawn lo ding asi. Thawnginn an thleng hnu ahcun a tlai tuk zo ding asi. Zutama le sitama an si hnu ahcun a tlai tuk ding asi. An nauhak lai ih ngeihven an ttul laifang ah kan dungtun hai pang asi ahcun kan duhlomi hlir tuah an tum ding ih in tihrim ciamco lai ding asi. Sumpai lawnglawng kan ruat nak ah kan fale ih feeling sutnak le ngeihvennak caan kan pek thei nawn lo ruangah kan duhlo mi thil tuahnak in kanmah ih ngaihsaknak (attention) an lak ding asi. An nauhak lai ah awkanem in nun kan sim ding le an tipalh mi ah mawhphurh ih thawi rero lo in kan ngaidam ding a thupi zet asi. Thinsau kan zuam ding le anmah thawn rualpi vek in kan um tlang thei ding a thupi zet asi. Cupawl kan tlolh pang asi ahcun zo khal ih nunsim thei lo mi le zirh awk ttha lo mi ah an suak leh ding asi. Cuvek dinhmun an thleng hnu ah “keimai mawh asi” kan ti rero khal len zianghmanh tthathnemnak a um nawn lo ding asi.

Fale lekpi a ttul ti ruangah leknak hmun ah fehpi ih mah cu tonak ah rak to men, silolen ding phah in phone zoh rero men tivek khan fate nunnak ah hmual a nei lo asi. Na fate cu amahten nauhak dang pawl thawn silolen leknak thilri pawl thawn a lek rero mi kha caan tawite sungahcun a nuam awk zet men ko ding. Sihmanhsehla, cui hmun ah na lekpi ve asi ahcun a upa pi tiang nauhak leknak hmun a hmu tinten ka nauhak lai ah ka nu/pa in in rak lekpi ih kan rak nuam awk zet dah asi timi a cing ringring ding ih cutin a fale hrang khalah a tuah ve leh ding asi.

Mi pakhat ziangmi kan tuahsak ih ziangmi kan pek tihnak in ziangtin kan feel ter timi khan an nun a tham sawn asi.

Zohtthimtlak PA - Mai Esther Dimte (HLD)

Father’s Day kan thleng zik lala thlang. Ziangtin kan hmang tlaang pei? 

Mi hrekkhat cu an PA le pawl hnenah ah laksawng phunphun an pek/kuat ding. Phone an biak celcel ding. Social media parah an PA le pawl ih zuk tar in an duhdawt zia capar thawn an ngan ciamco ding. 

Mi hrekkhat PA cun an fale hnenah thilthar leisak an ngen ding. An ttulhei mi an dil ding. An harsatnak an sim ding. 

Mi hrekkhat cu PA ti kawh ding an nei nawn lo ruangah midang hngar in riahsia le lungzur in an um ding. 

Mi hrekkhat cu naute neipek an si ruangah PA thar te an si ding ih lungawi aipuang in an hngakhlap zet ding. 

Pa pawl sunlawih upat ni ah a thar in PA pawl hnenah ca ka lo kuat duh hai. Na fale hrangah ziangvek PA so na si? Na fale pawl ih zahpi mi PA na si pang pei maw? 

Fale hrangah nan sunglawi tuk ti cu nan thei awk thluh cio ko ding. Nan fale in ziangtluk an lo duhdawt tile nan fale ziangtluk in nan duhdawt ti khal sim dingah ttongkam in a deih lo men ding. 

Fate le hrangah PA a thupi zia hi ca men in ngan famkim thei mi asi lo. Thiamsang pawl in hlathlainak an tuah nak ihsin an hmusuak mi cu “hringtu pa khrifa asi mi ih fate tla cu 75% khrifa an si ve. Sihmanhsehla hringtu pa khrifa asi lo mi ih fate tla cu 3% lawng khrifa an si” ti asi. 

Pa le pawl nan fate tla hi zumtu an si ding ah nangmah parah tampi a tthum awk so khaw. Na nun ziaza a thupi tuk sokhaw. Na fate pawl an puitling dingah na caan na pek a ttul sokhaw. Paisa lawng hlawh rero in na fale ih ttul mi pawl na pek thei thluh ruangah a tawk tuk zo tin na ruat men ding nan ziaza ttha an nei ding le zumtu ttha patling nutling an si dingah na zirh hai lo ahcun hell ram ah na thlak hai vek asi ding. 

Nangmai nun lam tluan ah na duhlo mi le na sir awk mi hmuahhmuah na fate nih an tuah ve lo nak dingah na kham thei. Na tuar mi harsatnak le buaibainak pawl an tuar ve lo ding in lamzin dik na khihhmuh thei. Na tonteh mi harsatnak, buaibainak, tukforhnak pawl kha zirhtu ttha ah hmang in na fate hrangah nangmah vek an cang lo nak dingah thlacam sak hai aw! “Ka tuah mi vek in tuah hlah, ka sim mi vek in tuah aw” tivek zirhnak cu cang-ai sungkua zirh awk dan asi ih hna a ttuan lo ti cu zapi thei asi.

Hringtu PA le pawl nan rilrah Fate le hrangah ziangtluk in ka thupi ti thei awk in nan nitin nunzalam tluan cu duhnungza le zohtthimtlak si ding in zuam cio hram keici! 

Nu’i Dirhmun

Telefa neih hnu ahcun tlongtlai lio bantuk in ii manh kho asi nawn lo. Tomen a ngah nawn lo. Biasongtlorh lengmang men a ngah nawn lo. 

Ih hmuh a khop kho nawn lo. Zaan ah fale an ih zawng ah it ve colh lo in phone kan zoh ta ahcun ih manh lo pang a ol ngaite. Sun an ih ah le tiburh rawlzalh le innsungtang ttulherh tuah asi fawn tikah duhhmasisawk ii khuasak cu a ngah lo lawlaw si ko. 

Duh tik poh ah rawl ei a ngah nawn lo. Fale an ngam lio te ah ei a hau. Fale an pawkhawh ka te ah ei thiam a hau. Fale an ii hngilh sung tibantuk ah ei a hau. 

Duhduh in tlan a ngah nawn lo. Thupi hlapa a um tidah lo ahcun duhtawk in phone sonh a ngah nawn lo. Thlahlawh um lo mi rian tibantuk khalah caan pek kho asi nawn lo. Mi inn ah va len lengmang manh khal asi nawn lo. Mileng khal saupi neih kho asi nawn lo. 

Kanmai huammi le duhmi vialte re ta dih in kan fale ih an duhnak kan zul an hau ii an ttul mi tuahsak an hau. An hngaksiat lio an kan ttul bik lio caan ah kan hnen in an ttul mi an ngah lo ahcun an upat tikah an thinlung kan neh kho hni nawn lo lai. An ttulherh mi a pesan kho tu, an lungawi ter tu, an duhnak zul kho tu midang, thildang, hmundang ah an kaltak te lai. Cupawl cu; zu le sa, rithai si, lengfa/tlangval, zukhmawm, tibantuk an si te kho men. Thil zeipoh hi innsungkhar in ai thok dih timi thei bu in innsungkhar ih a thupit zia a muril hi hngilh hrimhrim hlah uhsi!

Cuiruangah nau no nei kan hawi le pawl hi an dam le dam lo text message in simaw, phone tawi te sonh nak in si maw suthlam ttheu uhsi! An taksa dam nan an thinlung dam lo tla si kho men. Sautuk in phone sonh, leen, rianfial lengmang tibantuk belte khi fimkhur ten um kho ii zuam uhsi! 

Lethnubik ah: a leng ah rianttuan lo in, lo ah kal lo in, dum ah kal lo in inn ah nau a um mi nupinu pawl khi rian a ttuan/nei lo ti nawn hlah uhsi! Inn ah rian a ttuan tin kan hmuh dan le kan kawh dan thleng cang uhsi! Nau kilkhawi le innsungtang rian vialte hi hnen um la sehla rian pa hnih asi timi hi ruatsak thiam cang uhsi! Inn ah rian a ttuan tu nih rian hnih a cem tinak asi cu. Nikhat ah nazi 24 a um ih an ii hngilh caan te lawng khi an ii hngat caan cu asi. 

Nu le pawl hi dawt lo awk ttha an si hrimhrim lo! 

Happy Mother’s Day Nunu - Mai Esther Dimte (HLD)

Ka duhdawt zet mi Nunu,

NU ttha dang tampi an um ko nan na fale kan hrangahcun NU ttha bik na si.

Ka pa hrangah nupi ttha le rinum zet mi na si.

Kan sentet lai ihsin tuisun ni tiang innsungsaang hrangah a sur a han tilo in hna na ttuan. Mi law zet na si. Mi teima zet na si. Mi fel zet na si.

Khuavaang hlan ah tho in Biakinn ah thla na va cam ttheu. Kan Bawipa Jesuh Khrih misual pawl hrang a thih ni Friday tinten biakinn ah rawl ul in thla na cam ttheu. Kan na caan ah na thlacamnak aw cu kan thinlung thazaang hrangah si ttha bik asi. Thlacam nun nei zet mi NU kan lo nei cu a sunglawi tuk asi.

Midang hrangahcun mi siava zet, mi sual zet, le duhkop lo zet tla na si men ko ding nan cucu a thupi mi asi lo. Leilungtlun dan asiko. Minung duhnak cu khuasia le khuavaang hmanh in a kim ter thei lo pi.

A lo hmuhsuam tu le na riah lo siat ter tu pawl cu Pathian in a lo letrul sak ringring ttheu. Curuangah na riahsia ter ding cu ziang dang hnak in ka ttih sawn asi. Na duhlo zawng ih ka ttong pang mi le ka tuah pang mi a um silen Bawikhrih hmin in ngaidam ka lo dil. Duhdawtnak thawn in ngaithiam hram aw maw.

Na fale kan hrangahcun kan nu lawng na si lo ih kan pa khal na si. Nunau hnattuan le mipa hnattuan thleidang lo in na ttuan thei thluh mi hi upat lo awk na ttha lo. Zohtthimtlak nu rori na si.

“NU” timi ttongfang ka thei tinten ka mitthlam ah na rinum zia, na raltthat zia, thlacam nun na nei zia, na teimaak zia, na law zia, le Pathian na rinsan zia pawl an ra cuang asi.

Nangmah vek NU kan nei cu thluasuah tumbik kan dong mi asi. Kan lungawi tuk! Kan lo duhdawt tuk! Pathian in damcahnak le sansaunak thluasuah lo pek hram ko seh!

NU pawl sunlawih ni ah ka lo duhdawtnak cu leilungtlun mi hmuahhmuah thei ding in ka phuang asi. Cucu na hrangah ka laksawng asi. Ka lungawi!

Happy Mother’s Day Nunu!

Happy Easter!!!

Leilungtlun kilkip um misual pawl kan zaten kumkhua thihnak sung in luat ter ding ah vanbawi hrinhniang fapa cu Calvary luruh tlang ih thinglamtah parah thi ko hmanhsehla thihnak nih a neh lo ih nithum hnu ah a tho sal zo. Cucu nang le kei ih kan luatnak asi! Amen! Cui a thawhsalnak cu Pathian ih thil ti thei nak minung nih rinhhelh ding um lo ding in le a theitu hmuahhmuah khuaruahhar ding in Pathian ih mangbangzaa asinak langtertu asi. Zumtu ulenau pawl Jesuh khrih thihnak ah kan thi ih a thawhsalnak ah kan thosal ve zo asi! A velneihnak thawng in miluat kan si ih kumkhua nunnak cu kan ta a si! 

Covid-19 ruangah tui kum thawhsal ni ah biakinn ah zumtu pawl tong awk in khawm thei hlah hman uhsila cam khat sung te lawng asi ding tin hnem awk tonh uhsi! Tu ih kan cozah uktu upa pawl ih thusim ngai in kanmah le kan inn cio ihsin kan khawm mi hi kan hmailamcaan ah kanmah hrangah a ttha sawn mi asi. Kan tesin fapar pawl in “ka pi, ka pu, khalai ah uktu thungai in biakinn nan rak khar ih mah le inn ciar ah nan rak khawm cu nan ti ttha zet. Nanmah ih thulunnak ruangah so khaw kannih pawl khavek natnak raisia ruangah thinphaang in kan um lo nak asi cu” in ti leh ding asi. 

Johan 16:33 sungah “Keimah thawn nan pehzom awknak thawngin hnangamnak nan ngah theinak dingah hi thu hi ka lo sim. Leilung in harsat tuarnak a lo pe ding. Sikhalsehla nan ral ṭha uh; Leilung cu ka neh zo!” tiah a ti.

Ka lungawi! Ka ca siartu nan zaten Bawipa nih himdamten lo kilveng cio hai hram ko seh!

Ziangvek Nulepa Na Si? Mai Esther Dimte (HLD)

Ka thinlung neitu ka sungsuak ka fale pawl hrangah hin kanmah an nulepa ih kan thil tuah ttha lo mi, ziaza ttha lo mi le kan thintawinak pawl in cawng pang ding ti hi thinphaang zet cing in ka nitin ruat mi le thlacamnak asi.

Nulepa cun kan fale cu a tthabik siter kan duh ih kan zirh hai rero ko nan an hmai ah zohtthimtlak ih a nung thei ngaingai tu nulepa cu kan mal zet.

Thinsaunak Pathian hnenah kan dil deuhdeuh thintawinak kan tong deuhdeuh. Ruatfel salahcun kan thlacamnak a kim sawn a rak si. Thintawinak dinhmun lawngah si ziangtluk in kan thin a sau thei timi a lang thei ding.

Fate hi nunau lawng in hring a ngah lo ih mipa lawng khal in nei thei mi asilo. Fate pakhat nei dingah nunau le mipa an ttul. Direct contact silo hmanh ah indirect contact (through medical help) thawn a ra suak mi an si. Cumi in ziangsi in khihhmuh ti asilen fate cu nu le pa bawm awk in puitling ih an tthanglian thei nak dingah kan zohkhenh tlang an ttul tinak asi. Fate neilo nupa cu an duhnak an hmu awk lo tikah innsaangtthen awk an hreh lo ih an tthen awk hlohhloh ttheu. Karlak ah fate a um hnu ahcun mi tam sawn cu an fate nu ei lole pa ei tuar ding an siang lo ih thinsau an cuh awk sawn ttheu asi. Phun dang in kan sim silen an fate mithmai an zoh ih an fate hmailam hrang an ruatsak tinak asi.

Innsaang nuam si dingah nulepa kan lungawi a ttul. Fale pawl an lungawi a ttul. Cui lungawinak cu pakhat le pakhat ttihzah upat awk tonh nak (mutual respect) le thusimngai (obedience) nak ih rahsuak mi an si.

Kan nauhak lai ahcun kan duhbik mi (main interest) cu lek asi. Tlawngkai thei dinhmun kan thlen cun fim zir asi. Tlawng kan ttheh cun hnattuan asi. Cutin kan kum tla upa vivo ih fala tlangval cu kan duhbik mi ah an cang. Nupi/pasal kan nei tikah kan duhbik mi kha kan nupi/pasal ah an cang. Fate kan nei tikahcun kan thinlung le kan ruahnak hmuahhmuah cu kan fate hrangah an cang. Curuangah kan fate 100% kan duhdawt ngaingai ko asi ahcun an hrangah zianghmanh harsa lo ten kan fehsan thluh thei ding mi asi. Kan thi hnu ah kan fale hrangah sumpai tampi kan roh ta ding cu a ttha zet mi asi ko. Cuhnak in a ttha sawn mi cu sumpai tampi ngah dan le hmang dan (financial resource & management) kan zirh ding hi asi. Cuhnak ih a ttha sinsin mi cu an hrangah kan hlawh mi sumpai in an nunnak a siatsuah lo nak dingah ziaza ttha (thusim ngai, zu in lo, rit-hai-si tham lo, gambling tuah lo) nei ding in kan kaihruai thei ding hi asi. Cuvek ih fale kaihruai thei tu huham nei mi nulepa si thei nak cu Pathian hnen lawnglawng in kan ngah thei mi asi.

Na fate hrangah ziangvek nulepa si na duh?

Selfless Parents - Mai Esther Dimte (HLD)

Being a parent means becoming a child once again. You do everything just like a child. You play in the playground. You sing kid’s songs. You read kid’s books. You watch kid’s movies. You talk like kids. You probably act like kids too sometimes.

Being a parent means becoming a super hero. For your children, you are the strongest. For your children, you can fix anything. For your children, you can buy anything. For your children, you are not scared of anything. For your children, you are super human who can afford and beat anything.

Being a parent means becoming selfless. You give all your time, your energy, and your money to your children. You literally work for them. You are their nurse when they are sick. You are the cook. You are the housekeeper. You are their babysitter. You are their first teacher. They are your bosses. They don’t come with direction nor do they pay you.

Parenting job is not easy at all. It is difficult. It is exhausting. It is most rewarding job as well. It is bittersweet. Regardless of the circumstances, please always be thankful to God for your beautiful children!

So my friends who are also parents out there, I want you to remember to pause and applause for your hard work every once in a while. Treat yourself a little bit of something you really like and don’t feel guilty for it because you deserve it well.

Number 6:24-26

“The Lord bless you and keep you; The Lord make His face shine upon you, And be gracious to you; The Lord lift up His countenance upon you, And give you peace.”

Common Sense Pianpi B.A - Mai Esther Dimte (HLD)

Hihi universal language asi. Lai aw in cun “vuleicung pumpuluk aw” ti kho asi. Cucu zeiseh asi ti ahcun sim hau lo in mahten tuaktan kho mi khi asi. Tahtthimnak ah: mi pakhatkhat cu facebook messenger ah siseh, text message ah siseh, a dangdang social media ah siseh “Hi” tin kan ti lengmang nan an kan lehdahlo asi ahcun kanmahten ii ban men ding asi ko. ‘Na hngal ee, nai uah ee, zei ah seh nai rel’ tibantuk in va ti ciammam hni ding asilo. Sonhbiak kan duh hni ih kan poi hni ko ahcun “Hi” ti men lo in “Hi, Na dam maw? Kei cu Dimte ka si. Na ka theih ol dingahcun pu Con Iap (late) ih fanu upacem ka si. Zeitikahseh sonh awk na tthat lai? Thuruah duh mi kan nei ih caan na ka pe kho lai maw?” tibantuk in ttha ten ca kan kuat hni ahcun tthaten an kan leh ve ko lai. Mi pakhat ai manh le manh lo tuaktan sak lo in hngal le uah va puh cu hawi bangh lo phun khat asi. Online ah a to/hring ringring ti khal in mi pakhat ai manh le manh lo ruahdamh sak ding asilo. Tuisan ahcun au hmanh nih an social media account siseh, email siseh, shopping site siseh lock in/out lengmang an huam nawn lo. Phun dang in kan sim ahcun an phit zuakzi nawn lo. Cuiruangah an online/hring ringring pam timen in sonhbiak an ngah lo nak asi. Pakhat le pakhat ii upat veve dan (mutual respect) kan zir a hau. Mi nih sonhbiak duh mi, theihthiam duh mi, tlaihsan duh mi, theihhngalh duh mi, thuron duh mi, rinhsan mi si kan duh ahcun hmaisabik ah mi upat dan kan thiam hmasa a hau. Cuihlei ah au ih fial le simh hau lo in kanmahten thil ttha asi mi kan tuaktan kho ih kan tuah thiam asi ahcun common sense (universal language) a thiam mi kan si lai. Culawngah minih a fim si, khurkhua a ruat kho si, rinh a va um si, bohsan awk a va tlak si, upat awk a va tlak si timi ah kan suak kho lai. Tlawngkai thengtheng a hau mi asi lo. Hibantuk cu tlawnginn khal ih zirh kho mi asi lo. Pianpi B.A kan ti mi kha asi.