Kan Awkam In Kan Mizia A Langter - Mai Esther Dimte (HLD)

Zovek nulepa khal in kan fa le cu kan mitfang vek ih kan kilhim mi an si. Kan zohkhop hai lo. Kan duhnung hai zet ih kan hni siamsi ringring. Kan thusim ngai lo in kan thin in heng ter lai caan hmanh ah duhdawtnak thawn thinsauten kan lem hai thotho. Kan fa le an thinheng ter ding le an riahsia ter ding cu kan duhlo bik mi asi. Nulepa cun hitluk in kan fate le kan duhdawt ih kan kilhim rero lai ah kiangkap minung hrekkhat pawl in mithmaisia le awkamsia in an biak caan kan hmu tikah kan thinlung cu a kekkuai thluh asi.

Nauhak ttongthiam hrih lo in a ttha a sia a zaten an thleidang thei thluh hrih lo timi hi upa tampi nih kan thei ttheu lo. Nauhak cu sim hlah upa hrekkhat hmanh simaw thil ttha le sia thleidang thei/thiam lo kan um. Mi tampi cun nauhak pawl hi duh an nung tuk an ti ih an ter hai ttheu nan mi hrekkhat thinlung siakha nei pawl cun ziangmithil a tuahsual ding ih a nulepa ningzak ding in zapi hmai ah ka kawk thei ding timi caan an rak hngak. Tuikum Good Friday cu kan dam lemlo nan kumkhat ih veikhat a thleng mi ni asi si tin manh lo cing ten kan timtuah awk ih kawlttong an hman nak biakinn ah kan khawm. Khawm an thok hlan cu zokhal zalen zet ih biak awk le pawlkomh awk asi ih nauhak pawl khal anmahten an nuam awk hai ve. Cutin upa le nauhak hnaset celcel in kan nuam tlang hai. Culai ah ka fapa te cun drum sets a duh tuk ih a tham rero. Cumi kiangah video camera recorder an ret mi a um. A tham tum rero nan a tham ciah lo. Cumicu an khrihfa upa pakhat in zapi theih in “hihi zo fa asi?” tin a ti. Cutikah ka thin a heng lohli. A ttong kha hitin let ka duh zet. “Ka fa asi. Na thil a siat silen a let in ka lo kuan ding” ti ka duh nan biakinn sung asi ruangah Pathian le mipi mithmai zoh in kamkhat khal ttong lo ten ka fa cu ka cawi. Khawm sung hmuahhmuah ka mithmai a panh thei nawn lo. Ka hmur in hla ka sak nan ka thinlung cu a riahsia zet. An thusim mi ziang asi ti khal ka thei lo. Khawm caan hi rei ka ti tuk. Tlung ta rori ka duh. Himi biakinn ahcun ziangtikhmanh ah ka khawm dah nawn lo ding tiah thutthencatnak ka tuah. Hipa vek khrifa upa cu Jesuh sanlai ih dungthluntu pawl vek asi. Amah fapa cu a tlan rero ih a au rero ko nan zohmanh in zianghmanh an ti dah lo. Midang pawl cun nauhak dan an ti ih anmahten an um ve cio men. Himi biakinn ah rualpi ka hruai ttheu nan a vei hnih nak khawm sal ding in ka sawm thei hai dah lo. Ziangruangah timi ka rak thei lo nan atu ahcun ka thei thlang. Mi banglo le mi zohniam hmang pawl khrifa upa an ttuan sung hmuahhmuah cu an members khal an karh dah lo ding. Kohran sung ih thuneihnak nei duh zet pawl an umnak hmun ah mipi an ngam dah kel lo. Nauhak kum khat le thla riat te lawng asi mi hmanh mithmaittha thawn a biak thei lo mi khrifa upa pakhat ruangah tuini Pathian kan biak dan tampi thu ii ruat ter nasa. Thangtthatnak ah kan hmang mi kan thilri pawl an siat ding kan phaang tuk nak ah a kil in kan kil ih kan hnen ih a ra khawmtu mikhual pawl cibai le biak hna hmanh kan thiam nawn lo. Mi pakhat ih a thinlung kai thei kan duh ahcun a rat nak hmun ahla maw nai, silolen ziangvek dinhmun ah a ding, ziangmi harsatnak a nei tivekpawl kan theisak a ttul asi. Thilri siat ding hi tluk lawmmam kan phaang ahcun nei lo mei ding asi ko lo sawm? Thilri cu a siat thei mi an si ti tla kan hngilh pang maw? Minung hmanh an thi silo sawm. Dungthluntu le Khrifa upa hrekkhat cun nauhak an rem lo ih an kawk lai ah Jesuh in, “Nauhak pawl cu ka hnenah ra ko haiseh, dawn hlah uh; ziangah tile vancung Uknak cu hi bangtuk pawl hrangah a si,” tiah a ti (Matthai 19:14). Kan thilri a siat ding kan phaang tuk nak ah mi thin na ter tu kan si sawn pang maw? Ttongkam timi hi a tung zawng ih ttong ding mi le a phei zawng ih ttong ding mi an um. Tahtthimhnak ah hi khrifa upa khan “hihi zo fa a si?” tin a tung zawng ih ttong lo in “hi naute duhnungte hi zo ih fate asi pei?” ti deuh in a phei zawng in a ttong thei mi asi. Zovek nulepa khal in anmai fate cu a mawi ah siseh, mawi lo ah siseh, a fim ah siseh, fim lo ah seh, mi banglo asi ah siseh, kutke kim lo asi ah siseh an zahpi dah lo. Fate sawn in nulepa a zahpi tu tete an um phahphah ttheu. Kan fate thawn pehpar awk in nulepa ih kan thinlung cu toktham ruri a duhlo mi saruh pakan vek kan si. Mithmai ttha le ttongkam mawi in kan fate in biak sak lo ahcun kan thinlung a kekkuai ih kan mithmai a sia asi. Cuvek minung pawl kiang ih um khal kan paih nawn lo phah asi.

Cu ruang ah zovek minung kan si khal len, ziangtluk milian kan si khal len awkam nem le hmaizahnak thawn mi kan biak thiam lo ahcun mi nih in upat ding zat in upat kan hlawh lo ding asi. Kanmah ruangah kan khrihfapi midang pawl khawm paih nawn lo in Biakinn thawn an hla awk nak tla asi pang pei maw timi hi kan nitin nun ah cekfel ringring uhsi!

Lungawinak Thuthup - Mai Esther Dimte (HLD)

Lungawinak thu kan sim tikah kan riahsia lo ruangah kan sim thei ti cu zo ih el theih lo mi asi. Riahsiatnak le vansiatnak kan ton lai caan khal ah lungawinak timi cu a rak um thei ve thotho. Tahtthimhnak ah rualpi le sungkhat in kan tuarnak in theihpi ih in tuarpi tikah kan hna a ngam ih kan lungawi asi. Ka pa nih mual in liamsan lai ah ka riah a sia zet ko nan ka nu nih in dampi lai asi timi ka ruat sal tikah keimah le keimah ka hnem awk ih ka lungawi sal. Ka riahsiatnak le ka tuarnak a hlo tinak silo in riahsiatnak le lungzurnak phen ih lungawinak ka hmu thiam sawn asi. Lungawinak timi hi kanmah le kanmah kan lungawi awk ter thei vek in midang khal in ruahlopin in ra lungawi ter thei ve asi. Mi parah thil ttha kan va tuah tikah an lung a awi vekin kan parah thil ttha an tuah tik khalah kan lung a awi ve asi. Cucu minung dan asi.

Fate ka nei hnu ah lungawinak timi hi phundang zet in ka hmu vivo. Ka manh lo zet lai caan ah le ka dam lemlo lai caan tivek ah nau in rak kilsak tikah ka lung a awi thei zet. Ka fate hrangah laksawng an pek tivek le thil an lei sak tivek ka hmu tik khalah ka lungawi thei zet. Culawnghmanh silo in ka fate ih duhzawng thlunsak in an lekpi tivek ka hmu tik khalah ka lungawi dan zia cu kaa ih simrel thei ding rual asi lo. Ka fate a lungawi ahcun ka lung a awi ve ih ka fate a riah a sia ahcun ka riah a sia ve. Ka fate a pumpuarnak ding ah le a lungawinak dingahcun thil ziangvek khal ka tuah ngam ih ningzahnak le ttihphannak zianghmanh ka nei lo. Ka fate ih duhnak tuahsak thei tu si ka duhnak thinlung in ii neh thluh asi. Nitinten ka khuaruahnak ah ka fate hi a ti a hal pang maw, a ril a rawng pang maw, a it a hmu pang maw tin tu le tu ka ruat lawng silo in ka ngeihven ih ka tuahsak thluh. Ka fate hrangah ithmu khop lo ih ka um caan khal a tam ih ka duh mi thil pawl khal ka tuah thei hai nawn lo. Sihmanhsehla, ka fate a dam ih puitling ih a tthangliannak ding asi ahcun kei ih tuarnak pawl cu rel tham an silo. Ka fate hrang ih ka tuah mi ziang hmuahhmuah hi an manhla thluh ih ka diriam thluh asi.

Pathian in in duhdawt zet ruangah a fapa in pek ih cui a fapa a zumtu hmuahhmuah cu vanram nuam ah kumkhua in kan um leh thei ding in khua in khaan sak (John 3-16). Keimah a sersiam mi minung hmanh in ka fapa a lungawi ter tu parah ka lungawi ih an hrangah ka tirhsiang zet sikhaw sersiamtu Pathian sinsin a fapa Jesuh kan zum ih a lungawinak kan tuah tikah ziangtluk in so a lungawi ve ding ih kan hrangah thluasuah malza sawm in duh pei.

Laimi rualpi hrekkhat le sungkhat unau hrekkhat in ka fate ka duhdawtnak in theithiam sak lo in “degree tampi le sang pipi ngah cing ih nau um men cu” tin in pamhmai thu le in mitkem thu in sim ttheu tikah ka riahsia thei zet. “Nunau pawl tlawngkai ter cu nangmah vek an si thluh ko ding. Tlawng an ttheh in pasal fate an nei ding ih nau um le innsaang hnattuan in an caan le an degree an hmang men ko ding” tin in ti tikah khua in ruat ter nasa. Mi pakhatkhat hi kanmai duh vek ih an um lo tikah an sinak le an thil tuah mi lawng silo in an fimthiamnak le an degree tiang kan va hmuhsuam sak cu thil ttha in ka hmu lo. Ziangahtilen, fimnak ih a thupizia le a muril ziang siar lo tu kan sinak kan langter vek men asi. Degree ngah ruangah cozah hna ttuan tengteng ding tinak a um lo vek in company dangdang khalah hnattuan tengteng ding tinak a um lo. Nau umtu ttha kan nei ih kan ttuan thei ahcun a ttha zet ko ding nan mi zapi hrangah sumpai le a leng ih hnattuan hi thupibik ah an ret thluh cio lo timi cu kan theihsak ah a ttha. Nau kan um phah ah innsaang hna kan ttuan thluh thei ih kan pasal le hnattuannak in an tlung hnu ah innsaang hna in bawm a ttul nawn lo. Kan nupa in hna kan ttuan ahcun hnattuan tlung hnu ah naukil, nau kholh, nau rawlpek le nau it ter tivek le a dangdang innsaang hnattuan khal bawm awk thluh a ttul ding ih kan bang deuh caan ahcun hau awk le thu el awk khal a tam duh cuang ding asi. Degree ngah cing ih keimah vekih inn ah a um vetu pawl nan thanau hrimhrim hlah uh! Kan fate an upa deuh ih tlawng an kai tikah hna kan ttuan ve rero lai ding ih paisa kan hlawh ve rero lai ding. Cutik sawnah khawl thei kan zuam leh ding. Fate an no tuk lai ah mihnen ah tan tahrat ih hnattuan, nau umnak tlawng ah ret tahrat ih hnattuan tivek pawl khi mi zapi hrangah asilo. A lak in ret thei an si cuang lo ih sumpai le laksawng pek an ttul thotho ruangah cuhnak in kanmah nih thinhar lo te in le kan duhzawng ten kan kilkhawi ih kan zirh thei hai mi hi kan fate pawl hrangah duh a um sawn asi. Cumi cu kei ka hrangah ka lungawinak thuthup asi.

The Art Of Parenting cabu ngantu Dennis & Barbara Rainey cun “zovek nulepa khal a ttha le sia mi fate kilkhawi dan hnuai ah tthanglian mi an si. An nulepa ih an rak kilkhawi dan thawn pehpar in ziangmi a ttha ih ziangmi a sia timi cu a thar in tthaten an zohfel sal hnu ah a tthabik mi cu an fate kilkhawinak ah an hmang a si” an ti. Cu ruang ah kanmah le kan thuthluknak parah zohmanh in thu in ra neipi thei lo asi. Kanmah le kan pasal lungkim ten thuthluknak kan tuah ih kan fate kan kilkhawi kha a tthabik asi.

Bible ca sungah “Fate tla cu Pathian ih pek mi ro sunglawi an si” tin Psalms 127:3 ah kan hmu thei. Cui ro sunglawi cu an nauhak te lai ah kan kilkhawi ttha ding le lamzin dik kan zirh ding a thupi zet asi. An upa tikahcun lekpi le zirh kan duh rero khal len an peih nawn lo lai ding. Caan in pek thei lo lai ding. Cu ruang ah an nauhak lai ah caan kan pek hai ih kan lekpi, kan zirh mi hi an thupi zet asi. Thufim 29:17 khalah “na fapa kha daan ṭha thlunnak ah nunsim awla, amah ih ruangah na hmai a hngal ringring ding; anih cun ziangtik khalah na ningzahnak a suahter lo ding” tin kan hmu thei asi. Bible ca ih in zirh vek in kan tuah thei lawngah kan fate pawl ih an thinlung cu an nauhak te lai ihsin kan kai thei ding ih kanmai zirhnak thawng in ziafel nei mi le rampi hrangah tthahnem santlai mi ah an suak leh ding asi. Kan fate pawl Pathian hmai le mipi hmai ah duhnungzaa ih an tthanglian mi kan hmu tikah lungawinak thuthup kan tep ding asi.