Interview

Sunday, August 2, 2020

Zirhtu Saya/ma Pawl Hnenah Cakuat - Mai Esther Dimte (HLD)



Mi tampi in zirhtu hmuahhmuah lakah phun hra tlawngta zirh tu an thupi cuang ding tin kan ruat ttheu. A ngaingai kan ti ahcun phunhrek zirhtu hnak in a thupi ce lo. Phun hra ong ding in kan zirh thei ding a thupi rualrual in phunhrek ihsin basic tthaten kan zirh thei khal a thupi zet ve asi.

Tuikum cazirkum cu Covid-19 ruangah kum dang hnak in a danglam cuang ding. Tlawng phuanh caan a tlai. Zirhtu le tlawnginn hnattuan pawl hrangah thianhlimnak lam hnattuan a tam cuang ding. Tlawngta pawl hmunkhat ah ca an zir tlang thei lo. Unau tlawng an fehtlang thei nawn lo. A hlan vek in suncaw keng in an duhmi rualpi thawn an ei tlang thei nawn lo. Recess caan ah an lek thei nawn lo. Kum dang hnak in an cazir ngah mi le an thiam mi khal a mal deuh tengteng ding.

Zirhtu pawl nan thupi ringring ko nan tui kum cu nan thupi hleice. Nan cazirh caan a tawi ih nan tlawngkai ni a mal. Sihmanhsehla zirhtu ttha pakhat hrangahcun tawifamkim in sankhuk deih tiang an cinken thei ding in na zirh thei thotho asi. Thaisun na zirh ding mi lesson plan nei cia thei zuam aw. Cui na lesson plan cu pehzulh in kumcem tiang tuah thei tum aw. Tlawngta pawl hi text book sung ta lawng zirhtu si hlah aw. A lengca tampin siar awla na tlawngta pawl khal casiar ding in forhfial hai ringring aw. Text book sung ih ngankhumh lo mi nun ziaza mawi, thulunnak, midang zawnruatnak, rammi ttha (good citizen) sinak, thianhlimnak, harhdamnak, ramkhel thu, nulepa upat dan, tar upa le farah pawl duhdawt dan tivek pawl hi caankarlak ah zirh tel hai ringring aw.

Na tlawngta pawl kha khuaruat dan (critical thinking skill) tla zirh hai aw. Text book sungta na zirh dan vek cekci in by heart ter hai hlah aw. Kan ram pi nih cun by heart system hmang hrih ko hmanhsehla nangmah nih a ttha lo ti na thei ahcun na thleng thok thei asi. “Be the change you wish to see in the world” Mahatma Gandhi. Na tlawngta pawl mahten thil tuah dan (creative mind) an nei thei ding khal in a phunphun in lamzin sial sak hai aw. Creative mind le critical thinking skill na zirh thei ahcun an san sung an lo hngilh dah lo ding. An hlawhtlinnak karbak pakhatnak ah an lo ruat ding ih an lo upat kumkhua ding asi.

Tuisun ih na zirh hai dan khan a tuhnu kum 10, 20, 30 ih an nunlamtluan ah danglamnak a suahpi thei pei maw timi kha nangmah le nangmah cekfel awk ringring aw. Ca an thiam lo tinten na thawi hai silen “mi thawi hmang” tin an lo thei ringring ding. Sihmanhsehla, ca an thiam lo mi kha an thiam ding in thinsau ten na zirh hai thei asi ahcun mi nun thleng tu na si ding. Tlawngta pawl ih ttih mi silo in ttihzah mi sawn si zuam aw!

Na tlawngta pawl camibuai ong fang ih lungawi tu silo in hmat ttha zet ih ong thei ding in zirh hai aw. Na zirh hai mi ca kha nangmah nih tthaten study ta ringring aw. Na tlawngta nih ca an lo sut tikah ca-uk sung ih a phi zoh cop rero in sim hai hlah aw. An lo zumnak a tlak pang ding. Na tlawngta pakhat ciar ih an tthatnak kha an tlawngkaipi dang pawl hmai ah lawm/sim thei zuam aw! Cumi in an nun ah tampi hna a ttuan ding asi.

Tuisun tlawngta pawl thaisun ah ram uk tu, biaknak lam ah hruaitu, sipuazi tama milian, sibawi, engineer tivek thiamsang, zirsang maw an si ding fifir, rukru, mi that, pawngsual, rithaisi tham, thawngtlak, zu in so an si ding na duh? An nun dan azaten na control thei lo ih na thleng thei lo nan tampi na bawm thei hai asi. Na tlawngta an si sung cu an nun danglamter thei nak huham na kut ah a um asi.

Tuhnu kum 20-30 ah khi nu/pa cu ka tlawngta a rak si dah tin hmaihngal zet in le diriam zet in na sim duh silen tuisun ah thlaci ttha tuh aw!

Tlawngta pawl ih ttihzah upatmi, tlawngta nulepa pawl ih rinsanmi le zummi, hnattuanpi zirhtu dang pawl ih zohtthimtlak sihram keici!

May God bless all the teachers!!!