Ka nau hak lai ten kawlram ah tlawng rak kai mi ka si. M.Div ka ttheh tiang in kawlram fimzirnak sung ih tthanglian mi ka si. Curuangah tu ni tiang… 'ngiah a kha.. lah ta ta'…(phunhrek ca) tivek hi ka cing ringring lai. Ka hngilh thei lo. Cuvek thotho in kannih kan nauhak lai ahcun tlawngah Laica kan rak zir ngah. Cu mi lakah ka hngilh thei lo mi tampi lak ah 'C … Con Bik pa ral ttha'… ti vek… 'K… Kawl leh lai Uu nau khat'…. tivek pawl hi tuni tiang ka hngilh thei hrimhrim lo.
Culawng si lo, middle school ka thlen tikah, zing tin ten assembly kan nei ih kawlram flag (aa-lan) hmai ah kan rak kuun. National Anthem cu ring pi pin kan rak sak ve na sa. Tlawng kai lai ka ngai ti ih ka rak ti mi pawl tam pi lak ah, tui ka sim mi tete hi thupi zet in hmunhma an lak. Cuvek thotho in tlawng ih ka rak zir mi pawl hi ka von thilr sal tikah, ka phun hrek ihsin ka phun hra tiang ka zir mi ca pawl hi a peh aw theh in ka thei. Step by step te ten in a cozah pi ih a feh pi re ro mi leh a zirh suah re ro mi cu tumtahnak pakhat ah a fun aw in ka thei. Cucu “ramduhnak” thin lung nei ding ah a si tin ka hmu.
Ramduhnak (patriotic) thin lung neih hi a tha maw? Tha tuk ee. Asinan kawlram ih in feh pi mi ramduhnak cu thluak kholh sak mi fimzirnak “kinds of brainwashing” sawn a rak si tin ka hmu. Cu mi fimzirnak tang ih a rak thang lian mi kan rak si tikah, kawl uarnak leh kawl mi hi si zet vek ih hmu mi lungput tla cuih fimzirnak nih a suahpi cih. Ziang ah so?
Thuthimnak ah, Union of Burma a si thei nak ding ah, history kan zir nak ah Laimi ih tuannak leh tuah nak zianghman kan hmu thei lo. Zir leh sim fiang nak tla a um dah lo. Kawlram san thuanthu ah Laimi ziangtluk in kan rak thupi ti mi kan phun hrek in puh hra tiang ah zir ding leh hmu ding a um lo lawlaw. Cutikah kawlrampi cu Kawl pawl ih ta tluk ah kan ruat. Kawl pawl sawn hi a sang ah kan zoh. Asinan, Union of Myanmar or Burma si thei nak dingah cu… Laimi hi kan rak thupi ko lo maw? (Laica ah K.. kawl leh lai uu nau khat tin kan ti betbet lai … kei mah ruah dan ah … Kawl leh lai cu … mi diang pi kan si. K… Kachin leh Lai uu nau khat tin rak ti sehla cu a dik zet ding tin ka ruat).
Thuthimnak ah, Union of Burma a si thei nak ding ah, history kan zir nak ah Laimi ih tuannak leh tuah nak zianghman kan hmu thei lo. Zir leh sim fiang nak tla a um dah lo. Kawlram san thuanthu ah Laimi ziangtluk in kan rak thupi ti mi kan phun hrek in puh hra tiang ah zir ding leh hmu ding a um lo lawlaw. Cutikah kawlrampi cu Kawl pawl ih ta tluk ah kan ruat. Kawl pawl sawn hi a sang ah kan zoh. Asinan, Union of Myanmar or Burma si thei nak dingah cu… Laimi hi kan rak thupi ko lo maw? (Laica ah K.. kawl leh lai uu nau khat tin kan ti betbet lai … kei mah ruah dan ah … Kawl leh lai cu … mi diang pi kan si. K… Kachin leh Lai uu nau khat tin rak ti sehla cu a dik zet ding tin ka ruat).
Cutin a si ruangah Ramduhnak kan ti mi hi, zoh leh thlir sal a ttul zet ti ah ka hmu. Cuih Ramduh Fimzirnak (Patriotic education) nih ziang “critical mindset” hman a suah pi lo ti cu casiartu in nan hmu fiang ding ti ah ka ruat. Education kan ti mi, fimzirnak hi brainwashing a si sung poh ah cun, mi pi tla kan tang so thei lo ding, kan si nak tla a thang so thei lo ding ih, kan hmun hma tla a him dam thei lo ding.
Ramduh Fimzirnak (Patriotic education) tin a hmin te lawng zoh ahcun duh a nung zet a bang nan, cuih system pi cu in rak that re ro tu si ko lo maw ti ah ram leng ka thleng hnu ka thei fiang vivo. Kawlram ah college cu ka kai ve lo tik ah cuih college leh university pawl in teh ziangtivek in an zirh so vi vo bet ti cu kei ka thei ban nawn lo.
Curuangah kei ka hmuh suak mi cu, Ramduh Fimzirnak (Patriotic education) nih cu ziang tthansonak ngaingai a pe lo si hi tin ka hmu. Tu 2015 hnu ih cozah thar ih teh education renew a tuah pei maw ti cu ka thei lo. A tuah cuang lo ih Ramduh Fimzirnak (Patriotic education) system thotho a thlun ahcun ziang pi pa kan si cuang ding in ka zum lo.
No comments:
Post a Comment