Kan rian si lo mi tuan kan hmang pang maw?

Unau, mi cah thil tha kan tuah kan ti mi pawl hi an cah thiltha an si dih ngaingai hmang maw ti kan ruat dah maw? An cah thiltha asi lawng si lo in lungawi thu sim teh an thiam sal hmang maw? An sim lo silen zeitinseh lethnu lam cah kan hmuh daan hni ning asi ti pawl le mi cah thiltha kan tuah mi nih kan cah thiltha lo an kan suah pi kho ti pawl ruat khat uh si. America ah cun mai hmunhma leng ah riantuan a ngah lo. Tahthimnak ah, tileuhnak ah riantuan tu pawl nih khin an mai tikhur sung i a tla mi le ai tuahmawh mi lawng an run kho hni. An mai tileuh nak sung si lo in a dang tileuh nak sungah a tla mi cu an hmuh khal len an run kho lo. An run asi ah cun an rian in dawi an si ko. Cu lawng hmanh si lo in tazacuai kho an si. Hi zawn te ah kan theih ding athupi tuk mi cu mai riantuannak boundary theih a tul zia hi an kan khihhmuh duh nak asi.

Nitin kan nun tu khawsaknak ah hin mi thu va rel lo in kan um kho lo mi hi zei ngan fak seh asi hmang? Ka u kan nau, kan sung kan khat kan mah hnak in hawi an bangh deuh silen thazaang va pek lam si lo in kan nah neih hni i zeitinseh kan mual pho hni lai i kan thangsiat kho hni lai tin khua kan ruat. Hihi a niam tuk mi le san a phan lo taktak mi ruahnak sia, lungput siava asi. Mi thu kan va rel mi nih kan thuhla sim mi an theih sal tikah an ngeih a sia. An tap. An mitthli a tla. An um hmun ah damlonak kan va pek hni. Mi thu kan va rel lengmang ruangah zeiseh an kan suah pit? Kan mi rel a rak ngai tu nih teh zeitin seh an kan ruat ti kan i thei lo pang maw? Mi ka va rel lai kan ti asi ah cun kan mirel a rak ngai tu nih khan kei khal a ka rel ve te lai sikaw timi kha i theih ringring asi lai ruangah zeitikhmanh ah khai nu/pa nih khan nan hnenah thuthuk hlasang a sim dah lo lai. Cuiruangah mi i upat tihzah tlak mi si na duh ah cun mi rel va hmang hlah! A liam ca caan thu khal ah buai lengmang hlah! A hlei ce in nangmai innsungkhar hmanh thaten na uk kho ta lo ah cun mi kong ah va buai lengmang duh hlah. Mi hnihsan mi na si pang lai.

Mi rel le mi thangsiat hi kan rian si ter hram hlah uh si! Kan rian asi lo mi khal tuan i tum hlah uh si! Kan aw kamkhat te hi hmual a nei tuk ti thei buten kan rin awkam zeipoah ah ralring ten, fimkhur ten le dunghmai zoh bu ten ringholh uh si tiah bawikhrih hmin in kan sawm hni.

Tuisun ah na tuah kho mi thaisun tiang hngak hlah!

Kan hawitha nih simaw, kan riantuan pimi nih simaw, kan cungah palhnak a tuah tu pawl nih ngeihthiam an kan deih tikah va ngeihthiam kho lo ding khop in au seh kan si ti hi kan i ruat dah maw? Tuisun ah sim cawk lo rel cawk lo pakhat le pakhat an i ngeihthiam kho lo ruangah ai hua, ai that, ai nawn, thawng ai thla mi le a dangdang simrel ngam lo khop in i dohdalnak pawl nitin suntin zaantin kan hmuh kan theih. Unau, kan palhnak le kan mawhnak an kan ngeihthiamtu Jesuh Khrih zumtu kan si kan ti ko lio ah kan milai hawipi ngeihthiam kho lo in kan um pang maw? Micung i kan aithawhnak ruangah le kan lung an kan ton lo ruangah tuisun ni ah an cah i thiltha kan tuah kho ko mi tuah duh lo in kan hngak ter hni pang maw? Kan mai khul hnuam nak ruangah kan minung hawi pi zeitluk in an sungral i an innsungkhar ah buaibainak a suak pit ti kan ruat sak ban maw? Ngeihthiamnak le tuisun kan ti kho mi rian a caan te i kan tuah ding a thupit zia kan Bible sungah tampi kan hmuh (Luke 13:10-17). Culawng hmanh silo in Abraham Lincoln khal nih “tuisun i na theh kho mi rian kha thaisun tiang va hngak hlah” tiah fakpin a mipi American pawl a cah hni. Bible ca tampi siar pawl nih cun Judah pawl i an Sabbath ni an upat zia le an ulh daan nan theih ko lai. Fiangfai deuh i a thei lo kan um pangah, Judah pawl cun Sabbath ni ah riantuan, mifak damter, thil cawk/zuar…tbk tipawl hi a zarh i au hmanh nih an tuah dah lo mi an si. Asinan, Jesuh nih cun hi Sabbath ni theng te ah mifak a dam ter hni. Aruang cu a dam ter mi mifak pawl kha a cui sun thengte ah damnak a pek kho hni ti fiang tuk in a theih ruangah asi. Judah miphun le kohran upa pawl nih sual an phawt tikah a ti hni mi cu, “Sabbath ni i vunzimtan cu sual in nan hmu lo i, Sabbath ni theng te i damnak a tul tu mifak ka dam ter mi cu sual uakpi in nan hmuh” ati hni. Kum hlei hnih sung thi a dok i a fak mi nu nih cun Jesuh puanzim te tel ka dai kho ah cun ka dam hrimhrim lai ti ruahsannak a nei i cui a ruahsannak nih cun damnak a pek ngaingai. Hi minu hi a minung hawipi pawl i zei rel lo mi, relsiat mi, komh ngeih duh lo mi, minung cazin hmanh i ret duh lo mi asi men ko lai. Asinan, kan bawipa Jesuh nih cun hi Sabbath ni thengte ah a dam ter. Jesuh nih hi ni thengte i a dam ter nak hi aruang tampi a um kho mi asi. Tahthimhnak ah, “minu, na minung hawipi nih cun zei ah an in rel lo in poi an in sa lo nan an sersiam tu Pathian nih na dam lo nak le na tuar nak an theihsak i poi an sat ruangah tuisun ni ah na dam cang” tin asi lo ah, “minu, Pathian siar lo nih an in dam ter kho lo ti na theih ruangah le na zumh ruangah dam ter na si cang” tin asi lo ah, “minu, kumpi kum hlei hnih sung na thi a dok i dam lo in le hawi hnen i pawl ngam lo in na umnak sung in tuisun ni thengte ah dam ter na si cang” tin a phunphun in a ruangah kan hawl kho ko lai. Hizawn ah cui a ruang pawl vialte hnak in athupi deuh mi cu Jesuh nih khan khai minu kha thaisun a hngak ter lo. Hmaizarh khal a hngak ter lo i hmaithla khal a hngak ter lo mi kha asi. Unau, kan bawipa Jesuh khrih hmanh nih mifak dam ter dingah a thawh a rit lo mi kha ziah nang le kei nih tuisun ni i micungah thiltha kan tuah kho ko tiah kan theih rori mi tuah duh hrim lo in kan um? Kan lung kan i thumh i toidornak lungthin kan neih a cu cang lo maw? Duhdawtmi kan pa, kan nu, kan u, kan nau pawl cu thawngvangtha thei manh lo in mual an liam. An lungthinsung ah a tang i mual an i liam pi. An kal tak mi an innsungkhar pawl cu kan lung a rong fak i liamcia caan khirh sal kan duh dukmak. Zei saan a tlai nawn ta lo. Sumpai fangkhat fanghnih te ruangah sungkhat unau ral bang in kan um, mihringpi le theih hngalh lo bang in kan um. Khurkhua fak pin kan ruat i kan dung kan hmai kan zoh caan a cu cang. Pakhat le pakhat i entei caan asi nawn lo. Pakhat le pakhat i namneh caan asi nawn lo. Pakhat le pakhat i tihrim caan asi nawn lo. Tuisun ni ah mi lung a awi ter kho tu cu nangmah lawng na si. Thaisun ni tiang na hngak ter pangah cun siaherh bu in mual ai liam pi pang lai. Mithi cia ngeihthiam daih awk an tha nawn lo. Na awkam ngai ding khal ah an ra kir sal nawn lo lai. Remhnak caan na nei hrih.  

Dawtmi Papa Mangtha!

Duhdawtmi ka Pa ih ruak in rak hum pi tu unau nan zate hnenah hnangamnak um hram seh! Ramdang um pawl hrang ih theih kan tih bik mi thuthang cu himi hi asi. Leilungtlun ih um lai kan si vek in kan mah le kan duh daan in kan nunnak tawhfung kan kai awk thei lo. Ka pa hi mitampi nih cun nan thei cia vek in mi tluangtlam zet le mi hawipitha ngaingai asi. Sungkhat unau duhdaw tu, mifarah zonzai bawm duh tu le mai ti thei zawng ih Pathian hnatuan duh tu asi. Mi vek in mi lian le cathiam asi lo nan a fa le pawl kan hrangah cun Pa dang zakhat hnak in a fim sawn, a lian sawn, ca a thiam sawn. Ka pa thawn thu kan ruah awk caan cu fanu si lo in fapa ah ka ruat awk theu. Phone ka biak caan ah "Dimte, ka lo ngai em" in ti theu mi te hi ka hnathlam ih sin a suak thei lo. Kan pafa in zo kan ngai awk sawn ti thei huaha lo in phone kan thlak theu. “Kapa rak lo tong ding in kawlram ah ka ra tlung tum nan nang nih le vanram ah in rak fehsan zo fawn si. Kan inn le kan lo te nang na tel lo cun ziang bang pei maw. Ka pa phunriat na kai lai ah na duhdawt zet mi na pa nih a rak lo thihsan ruangah Pa nei lo si ih a har zia na thei tuk ding ih na fa le hrangah Pa nei lo an si na duh lo ding si khaw tiah ka ruat nan...Nangmai duhhril si lo in Pathian in kan hrangah hmun in remh sak tu ah a rak lo hruai cia sisi. Atu na fa le unau sarih ziangtin so kan rong um ding? Na awkam, na hnihsiamsi lai te le na thlacam aw kan hnathlam ah a cuang. Hngilh ni na um thei lo duhdawtmi ka pa. Tluangdang ram hla ih sin ka pa ziang a bang tin kan rak lo hlam caan ah theih ding kan nei nawn lo ding. Ka pa, na awkam thlum te hmanh ka lo biak manh hlan ah mual in liam san cu tuar har ka ti. Na tuahmawh awk nak a na tuk maw timi te hmanh ka lo sut manh lo. Ka pa, na nunnak lo zuah hram dingah Pathian hnen ah zanvar te thla ka rak cam rero nan ka dil mi si lo in na hrang ih a tha sawn mi Pathian in in ron pek. Minung sidaan in ziangtinso ka pom thei ding? Ka pa, Mawite thawn kan unau hnih ten na dam nak ding asi ah cun ziangzat khal cem sehla kan zuam ding kan ti rero lai ah sizung dang hmanh lo feh pi manh lo in mual in rak liam san. Ka pa, mi nih na pa khoi nah si a um, ziang hna si a tuan in ti caan ah ziangtin kan let hai ding? Ka pa na fa le nih leilungtlun na dam sungah nunnuam ten kan lo zoh thei lo mi parah in ngaithiam hram aw. Ka pa mi innsungsaang cu Biakinn ah Pathian thangthat dingah innsaang kimten an feh tlang ding nan kan nih hrangah cun nang na kim nawn lo ding. Ziangtik can tiang so na zun kan ron tuar lai ding? Papa, kan lo duhdawt tuk rak kir sal aw ti na fa le kan lo kawh nak aw na thei lo maw si? Papa feh hrih hlah aw kan lo timi teh na thei lo maw si? Papa, ziangtitha vancungram ah kan innsungsaang kan tong awk sal leh ding. Kan hrangah hmun in rak remh sak cia aw maw! Na fa le Pathian zumtu kan si thei nak dingah lam in khihhmuh mi parah, fimthiamnak lam ah mitcaw kan si lo nak dingah in cawmdawlnak le tlawng in kai ter mi parah kan lungawi. Na tanta mi na fa le in na saduhthah kim ter kan run zuam ding asi. Ka pa, mi vek ih tongthiam le awkam thiam si hlah hmanh aw la na ka ih suak mi awkam hmuahhmuah cu an thlum thluh asi. Papa minih na pa khoi nah si a um in ti silen vancungram ah tin kan sim hai ding. Na pa ziang hna si a tuan tin in sut silen vancungram ah kan umnak innkhan Jesuh thawn an sak tlang kan ti hai ding. Papa kan zaanmang ah in rung leng theu aw maw! Papa, netabikah zangfah lo dil ka duh mi cu na dam lai ah na thin kan lo heng ter mi siseh, na riah kan lo siat ter mi siseh, na duh daan kan lo thlun lo mi parah siseh, thusim ngai lo ih kan um can siseh, na duh lo zawng thil kan tuah mi pawl khal siseh na par ih kan mawh nak hmuahhmuah in run ngaithiam hram aw maw! Papa, na dam lai ah cun ka rualpi zum lo tu pawl hnen ah kei cu Pa pahnih ka nei. Pakhat cu in hring tu le in zoh tu Pa Con Iap asi ii a dang pakhat cu lei le van sersiam tu le ka nunnak tawhfung nei tu Pathian asi tin ka sim hai theu. Atu cu leitlun ah pa ka nei nawn lo nan vancungram ah pa pahnih ka nei tin ka sim hai ding. Papa na duhdawt mi Mawite, Dimte le na pu in a lang lo tlanghra dan in na kutnem kan rak lo kai. Papa in roh ta mi ka nau le cu nangmai saduhthah vek in cathiam degree nei an si thei nak dingah ka nu thawn kan run zuam ding asi. Kan ton awk sal hlan tiang Mangtha Papa!

An hrengkhamtu zeiseh asi?

Zumtu unau nitin kan nunnak ah an Pathian thawn kan i pehtlaihnak i an kan dawnkhantu, an kan hrengkhamtu le an kan hnaihnoktu bik hi zeiseh asi?  Hi thudeihnak hi a phunphun in lehnak a um kho mi asi.  Kan mah le kan dirhmun ngaingai le kan sinak taktak cu kan mah hnak in a thei tu an um lo lai.  Cuiruangah, kan thulehnak hi kan sining taktak asi maw ti thaten i ruat fekfek hnik uh si!

Veikhat ah khualtlawng pahnih cu an khualtlawnnak lamah leikua pi an hmuh i cui leikua pi cu zaan khuamui i khualtlawng pawl cah tih a nung cuiruangah hi khur hi kan phih lai tin thurelcatnak an nei. Cutin an pawngkam i an hmuh mi lungto le tungtum pawl vialte cu pakhat hnu pakhat an thlak.  Cui an thlak mi vialte nih a tawne an vong phanh le phanh lo a thawng an thei dah lo.  An leikua pi khal cu pih ni a nei ve hlei lo.  Cutikah, an kiang i an hmuh mi thingtum pi cu an thlak.  Cui an thlak le veten mete cak taktak in a tek i cui leikua pi sungah cun a dawp.  Khualtlawng pahnih nih cun khuaruahhar ngaingai in cui mete a dawpnak khur cu an bih i mete cu an hmu lo, a tawne a phanh thawng khal an thei lo.  Cui tlawmpal ah hramlak lamthlang in mete khal tu pa cu ramhring a mete rawl hawl mi thawn a hong suak i a mete a hmuh lo ruangah khualtlawng pahnih cu “ka mete nan hmu pang maw?” tiah a deih hni.  Cutikah khualtlawng pahnih nih cun na mete asi le si lo cu kan thei lo asinan mete pakhat kan hmuh mi cu cak taktak in a tek i hi khursung ah a dawp tin an simh.  Mete khal tu pa nih cun “ka mete asi lo lai. Kei ka mete cu thingtumpi ah ka hren ta i zeiti hmanh in a mah ten a tek kho lo lai” ati hni. Mete khal tu pa nih a neihsun a mete a hrennak ah a mah a that tu asi te lai ti a ruat baan lo. A ruah awk khal a thei fawn lo.

Unau, hi mete bantuk in kan mah le kan mah kan i hrennak thei lo kan si pang maw?  Tuisunni i a hnget khoh tuk tiah ka ruah mi kan mawtaw, kan inn le kan lo, kan neihsiah sumpai pawl hi Pathian thawn kan i pawlkomhnak an kan hlat ter tu an si pang maw?  Thihnak le hlohralnak tung i hren mi kan si hi thei lo in kan um pang maw?  Kan bawipa Jesuh khrih kan zumhnak lawnglawng nih cui siatsirhnak le dawnkhamnak in an kan runsuak kho.  Kan mah le kan mah thiltha kan tuahnak thawng in, zarhpi ni kimten biakinn kan kal ringring nak thawng in, mi harsa sifak kan bomh nak thawng in vancung ram kan phan lai tiah kan i ruat pang maw?  Unau, kan minung sinak in kan ruah mi kan neihsiah pawl hi a hman zia kan thiam lo le zei an si ti kan theih lo ah cun thihnak le tluknak lam i an kan hruaitu fawh an si ko lai cuh.  Cuiruangah, mete khal tu pa bang in kan mete a mai thihnak a suahpit tu tungah hreng hlah uh si! Pathian thawn kan i pehtlaihnak ah an kan dawnkhan tu zuu le sa, lengfa tlangval, nupa sualnak, ui ret nak, naal thusim nak, mi relnak, mi mualpho ter duhnak thinlung, mi nakneih le mi enteinak pawl vialte cu kan bawipa Jesuh khrih i bomhnak thawng in hrial kho i zuam uh sila an kan sersiam tu kan biak kan Pathian i duhzawng in a nung thiam tu zumtu unau si kho i zuam cio ko uh si!

A siar tu nan zate cungah Pathian thlasuahnak um hram ko seh!

Rev. Jeremiah Hme Bik Interview

Thu deih tu: Hrang Lian Dim (HLD)
Thu let tu: Rev. Hme Bik (MB)

HLD: Na hmin, suahnithla, suahnak, nupa, suahpit unau pawl le na innsungkhar?

HB: Kei cu Jeremiah Hme Bik ka si.  October 21, 1972 ah ka suak.  Pu Za Pum le Pi Na Thim (tleicia)tei fapa ka si ih unau 9 (nu 4, pa 5) kan si.  Nu (1) le pa (1) nih mual a kan liamtak. Ka unau dang (pa 6) cu Ramthlo ah an um.

HLD: Atu na umnak, na tuan mi (pastor rian lawng si lo in riandang pawlkomh dangdang ah rian tlaih mi na neih silen rak telh dih hni mu)?

HB: Kei hi Tahan, Taungzalat (3) ah inn hlang in ka um i nufa pawl cu Haikhawl ah an um. Fate pa 3 ka nei.  Upabik cu Mai Olivia Biak Tha Sin Mawi, a lai Deborah Dawt Tha Tin Par le Salai Gideon Thian Cung Nung tla an si.
Ka tuan mi pawl cu: 2009 March  thla in Bethel AG (Taungzalat, Tahan) ah Church Pastor in atu tiang ka t’uan.  Cun No (3) Section ah EP le tangkakil ka t’uan phah.

HLD: Fimthiamnak lam i na catang, na zir mi le na tlawngkainak hmun pawl?

HB:  Catang cu phunli tiang ka rak kai.  Ka upat hnu-ah Baibal tlawng ka kai i Dip.Th le B.C.Min (Bachelor of Christian Ministry) ka ngah.

HLD: Pathian kawhnak aw na theih daan, a riantuan nai thawh kum, na tuan hmaisabiknak hmun?
HB: 1987 July thla zarhkhatnak ah Pathian dawtnak ka thei.  Pathian kawhnak ruangah Pathian thu sim lo in ka um kho lo.  Asinan minung lam i zahpi ruangah Pathian thu sim lo in kum 4 -5 sung Pathian thu el in ka um.  1991 kum in au tha pek le fialnak ruangah si loin sunglam Pathian fialnak ruangah thlahlawhman pek um loin kum hnih sung Pathian rian t’uan ah kai thawhsal.  1991-92 tiang free evangelist in Hakha peng, Thantlang peng le Matu peng ah Pathian rian ka t’uan.  1993 in Falam peng ah Section Evangelist in kum thum sung ka t’uan.  1993 ah Exhorter certificate an ka pek.  1997-99 tiang Hakha Calvary Bible College ah Baibal tlawng ka kai.  2000 in Ramthlo AG Church ah Pastor ka t’uan.  2003 ah license (tipil pek khonak le kutsih pek khonak) an ka pek.

HLD: Na riantuannak ah zeiseh a har cem na ti i cui harsatnak cu zeitinseh na pahbal kho daan asi?

HB: Pathian riant’uan i har ka timi cu mah le mah i zaangfah caan hi a har cem ka ti.  Cun mipi hmaiah kan dir i Thiang Thlarau nih rian a t’uan lo caan i thusim hi a har fawn.  Pathian riant’uan nih kan co dingmi kan co loih hmur tem ih kan um caan khal hi a har ngaite.  Hi rian hi pehzulh i kan t’uan khonak cu thazaang ka neih lo le ka tluk ka rilh lio caan khalah tha ek dah lomi le tlu dah lomi Pathian nih dawtnak in a ka hruai ruanngah a si. Cun ka  beidongh caan paoh ah thlacamnak le rawlulhnak in thazaang ka la t’heu.

HLD: Pathian riantuantu cah Nupi, sungkhat unau le khuapi vantlang hi zeitluk in seh an thupi tiah na ruah?

HB: Pathian rian ka t’uannak i bawmtu t’ha cem cu ka nupi hi a si ko. (Gen 2:18) Keimai dirhmun in cun kan nu hi ka Sayamah le  ka nu dirhmun tluk i kai ruahmi a si.  Pathian rian ka t’uannak ah hin ka fa le caah lungre thei loin kan nu nih rintlak ten a rak zohkhenh hni. Pa Tluang Al hi amah lawng Pathian rian a t’uan lio ahcun kum khat ah khua 1-2 hrawng lawng rian a t’uan kho.  Asinan an unau za an i bomh hnu ahcun kum khat ah khua 7-8 ah an tuah kho.  Siatlai khua ahcun Pathian riant’uan cu inn le lo cah rian an t’uan manh lo ruangah an t’ulmi thil, inn le Pathian riant’uannak ding an t’ulhherh kan bomh lai an ti i an tuah taktak.  Pathian rian hi kau pin le inn le lo caah lungrethei lo tein an t’uan kho.  Ca pakhat ah U.S.A cu rin kau pin an rin i an tangka an khirh i a leng i a tlami kha Pathian riant’uan caah an ti.  Russia cu bi ten an rin i a sung i a tla mi lawng kha Pathian riant’uan cah an ti.  Kawlram cu rin loin an khirh i van i a tangmi paoh kha Pathian riant’uan cah an ti ti a si.

HLD: "Sehla" timi saduhthahnak tampi na neih mi sungin pathum na ka sim kho lai maw?

HB: (a) Kan khua le kan ram hi pianthar lawng si loin thalrau theitlai a tlaitu si sehla ka duh. (Galati 5:20)
(b) Nu le pa nih tu i tlawng kai lio tal hi cu a niambik ah phun 10 ong tal si hni seh timi duhsaknak a neitu si hni sehla ka duh.
(c) Mah t’hanso lawngah hna ngamtu si loin unua sungkhat le khuapi tiang t’hanso ding timi lungput nei kho cio sehla ka duh bik ko.

HLD: Mino thangthar a tu'i Bible tlawng kai lio pawl cah le Bible tlawngkai huam pawl, pathian riantuannak ding cah ai timlam lengmang lio tu pawl cah forhfial duh mi na nei maw? Cucu zeiseh asi?

HB: (a) Baibal tlawng kai tu nih cun a zir lio kan si ti lungput neih ding.
(b) Kan caan hi lawn ter lo in casiar le thlacam in hmanthiam ding.
(c) Tumtahnak sangpi neih i ka tumtah ka tian hlan lo timi lungput neih ding.
(d) Tuarkhonak le zawnruahnak neih ding

HLD: Ramdang u Ramthlo unau pawl hnen ah thucah duh mi asi lo ah ruahnak pek duh mi na nei maw?

HB: Pathian le hringtu nu le pa unau hngilh hlah uh! Kan khua le kan ram i Pathian riant’uantu pawl hi kan Pastor an si hrih ti lungput nei uh! Zei tumtah in seh Ramdang ka kal timi i fiang uhla khurkhua ruat bu ten nung cio uh! Pathian riant’uan le hruaitu pawl soiseltu siloin t’anpitu si uh! Sungkhat unau lawng si loin Ramthlo Unau zate cah riant’uan kho tu si uh! Te le fa nei pawl nih mai khua aw thiam ding in sawn/zirh uh! Sizung um dirhmun hi cu ramsung ramleng i t’anpi khonak neih ding i zuam uh! Kan umnak cio ah kanmah lawng si loin Bawipa nih a kan umpi ti cing in Pathian i rinhsan uh!  Isaiah 41:10

HLD: Hibantuk in tikcucaan pe in kan khua kan ram cah tuisunni tiang rinhumten pathian rian nan kan tuan sak mi parah le ka thudeih nak vial te na ka leh sak mi parah na cungah lungawithu sim cawk lo ka nei asi. Pathian nih a let sawm a let zaa in thlasuah nak ron in pe hram ko seh!

Hlawtnak (or) Cohlan lonak (Mark 6:1-13)

            Minung kan si bantukin kan thil ti kho nak le hawi hlei i kan thiam deuh nak hmun ah tangdorten um kho hi a har ngaingai.  Culawng hmanh si lo in mi nih kan cungah thatlonak an tuah tikah ngeihthiam nun neih kho hi thil ol ai asi hrimhrim lo.  Aliamcia AD kum 2,000 lenglo hrawng i Jesuh a mipum in vuleicung a rak tlanlen lio ah khan ngeihthiam nun nei in le zawnruahnak lungthin thawn kan raal kan dawt kho nak lai, vancung pennak kong vuleicung miphun zakip nih an theih theh kho nak lai, sersiamtu pathian nih a huham le a thiltikhonak cu mi vialte nih kan pom kho nak dingah kumthum sung an kan zirh. Cuihlei ah pathian nih a pek mi huham thawngin thil maksak phun zakim rak tuah in pathian sunlawinak a rak langh ter.  Asinan, a minung hawipi le a khuapi, a sungkhat unau pawl nih cun pathian nih "khuaruahhar thil ti kho nak huham" a pek mi cu lungawipi awk hna an rak thiam lo.  Ni sawmli sung rawl ul in thla a cam hnu, dungzultu hleihnih hril in pathian thusim ah khuakip le ramkip i a vaak hnu ah a suahsemnak khua ah kir tahrat in Sabbath ni ah Judah pawl an i pumhkhawmnak Sinakok ah cun vancungpennak thu asim i a khuapi pawl nih cun hipa hi Joseph i fapa kha asi lo maw? tiah Jesu’i fimthiamnak le theihhngalhnak vialte cu mangbang phah bu in nehsawhnak le zeirel lo nak thawn an rak caihphai. Mitampi cu an thin a rak phang ziar men lai i zeitikah seh tlaih le khih kan ton lai ti lawng te ruat in thinham tlai lo in an rak um men ko lai.  Jesuh hi kan rawlbel an kan khuaisak tu asi ko lai, meilam an kan thlah sak tu asi ko lai tin a phunphun in a khuapi hawi nih cun an rak rel lengmang men ko lai.  An ti bet hrih ding mi cu “na rat nak hmun kha hngilh hlah! Lettama pa’i fapa na si kha hngilh hlah” tin a pathian riantuannak ah an rak hnaihnawh lengmang men ko lai.  Asinan, Jesuh nih an duh lo mi pathian thu cu a hranhram in a sim hni lo ii a kal tak hni lehlam.  Amai suahsemnak khua nih zei ah an rak rel lo ruangah khuadang ramdang ah pathian thu sim phah in mifak a dam ter, mitcaw khua a hmuh ter, hnaset a dam ter, mizeng a dam ter i kebai a dam ter.  Culawng hmanh si hrih lo in khuasia khuavang nih an molh mi a dam ter hni ii mithi khal a thawh ter hni.  Hi thil vial te ati kho tu Jesu khrih pathian fapa a suahsempi khuapi nih an cohlan lo ruangah hi thlasuahnak vial te an dong lo.  Jesuh a khuapi pawl nih an cohlan lo lio ah mawh a phurh hni lo i an sualnak a ngeihthiam hni.

Zumtu unau, nang le kei teh mi cah thiltha kan tuah, khuapi vantlang cah kan i zuam in kan tikcucaan kan pe kan ti lio ah mi kut uisu pek men kan tong pang maw?  Kan minung hawi dang pawl i thangthat le sunloih kan ton lio ah kan mai khuami i volhpamh le zeirel lo nak kan tong pang maw?  Mihring le theihhngalh lo mi nih an kan daw in an kan khiahram lengmang ko nan kan mai khua mi nih an dung an kan tulh men pang maw?  Ramthlo mi kan si hi an kan zahpi pang maw?  Kan mah tawk ten, kan ti kho tawk ten le kan thiam zawng ten tei mak kan thlak lengmang lio ah mehtok khih tu men lawng kan tong lengmang pang maw?  Unau, hi thil vialte hi kan mah lawng si lo, an kan rundamtu Jesuh khrih khal nih a rak ton mi lawng te an si dih i a dungzultu le tuan lio pathian riantuantu tampi khal nih an rak ton cio mi an si dih.  Kan khua kan ram cah pathian mihman pawl zei kan rel lo le thazangpek hna kan thiam lo ah cun thlasuah sungtu cu kan mah fawh kan si ko lai cu.  Cuiruangah, pakhat le pakhat kan thiam lo nak zawnte ah ii ruat tonh uhsila cutin kan khua le kan ram cah rinsantlak Nusal tha Pacang tha si i zuam cio hram uh si!  Cucu, pathian duhzawng khal asi i au paoh nih kan duh mi khal asi ve.
Jesuh nih a dungzultu pawl a zirh hni mi cu “va kal uh la ka thuthangtha va sim uh! Khuasung mi nih an in mikhual hni silen cui inn ah cun khuadang nan kal hlan lo tiang i thum uh, cun tlun inn an in onh duh hni lo silen nan kedan nih a pal mi leivut kha hei thing ta uh” ati hni. Hinih hin tampi an kan zirh. Soiseltu pawl i relsiatnak, hawi le komh pawl i nahneihnak, mi hngal pawl i en tei nak le zeirellonak vialte cu kan bawipa jesuh khrih i bomhnak thawng in kan kedan tang ai kop mi hawmhne kan thin bang in thing uhsila lam thar zawh in pathian ram le a minung cah kan ti kho nak zawnten i zuam ko uh si! Thlasuah pe tu cu minung an si lo i pathian hoi asi ti thei buten kan lam har hmanh seh nikhat ni ah lomh man laksawng kan co te ko lai.

Casiartu nan zate cungah pathian thlasuahnak atu le kumkhua in um caancin hram ko seh!

Pa Bawi Pian Interview

Thudeihtu: Hrang Lian Dim (HLD)
Thulettu: Bawi Pian (BP)

HLD: Na hmin le na nu le pa hmin?
BP: Ka hmin cu U Bawi Pian a si. Ka pa Ngun Tum (tleicia) le ka nu Zing Ci nih Ramthlo khua hlun (khuathar veng) ah hrinmi ka si. Anungdam mi u nauli sungah upacem ka si.

HLD: Fa/tu le paziat seh na neih i au tla seh an si?
BP: Ka nupi Nu Sui Cer thawn 1975 January 17 ah innssungkhar kan dirh i fapa pali le fanu pahnih kan nei. Kan fale pawl cu; Salai Mang Er (tleicia) B A (Geo) Salai San Tin Nawl Malaysia (Driver) Mai Ni Mawi Sin B.Com, BARS, LCCI, Gret Finance Manager Hakha Mai Van Hnem Zing Nurse Falam Hosipital Salai Daniel Sui Van Bawi B Th, Final year Z T C Falam Salai Josef Bawi Thawng Lian B Th, 3rd year Z T C Falam tla an si. Kan tu le pawl cu; San Tin Nawl le Zi Za Len tei fanu Dawt Nuam Sung Tleicia Mang Er le Than Thein tei fanu Cung Hlei Par (Tleicia) le Cung Sin Iang Danial Sui Van Bawi le Ngun Par Mawi tei fapa Cung Ceu Thang tla an si. A nungdam mi pathum an si.

HLD: Atu na umnak hmun le na riantuan mi?
BP: Falam ah kan um ko. Uksuh cazi kum 15 ka tuan hnu ah pinsin kalak I khual ka tlawng. Kum 2000 lio ah mawtaw accident ka tong ih zeirianhmanh katlai kho nawn lo. Kan fa le pawl ih cawm le zohkhenh som kan si ko.

HLD: Ramthlo miphun tonkhawmnak cah ruahnak, thazaang le tikcucaan zeipoah na suah daan nan kan sim kho lai maw?
BP: Ramthlohrin i tonkhawmnak dingah sunmang nei hmasatu cu ka si hmang tiah ka ruat. Hi saduhthahnak a tlin kho nak cu tuanpi hawi le pawl, ram leng um kan fa le pawl teimak nan suahnak thawngin a si ko. Keimah nih zeihmanh thazaang suah kho mi ka nei lo. “Ramthlo tlawng le a hrin mi pawl” thuanthu cabute kan tuahmi belte palhnak le tlamtlinlonak tampi thawn kai buaipi phah ve ko.

HLD: Hi tonkhawmnak nan tuah hlan i na ruahnak le nan tuah dih hnu i na hmuh daan zeibantuk seh an si?
BP: Kan hmuh dah lomi mino tete kan hmu.Tiva kal ngathliar le Zinghmuhtlang kai an i pawlkomhnak nih an thinlung a lak hni ii hrinkhat sinak tla an i thei ti ka hmuh ii ka di a riam ko.

HLD: Hi tonkhawmnak i nan tumtahmi zei seh an si i cui pawl teh nan hluhsuah kho tin na ruat maw?
BP: Hi i tonkhawmnak ih kan saduhthah mi cu; (1) Kan mino (khual um pawl) nih semnak khua le ram an mit rori in an hmuh ii khua le ram duhdawtnak le seherhn ak lungthin an neih khonak ding (2) Fimthiamnak lei ih kantlaksamh zia thei in hmailam ah thazaangthar an neih khonak ding (3) Hrinthlak suahsempi duhdawatnak lungput thawn Laimi, Lairam cah tiangah thahnem santlaimi mino an suak khonak ding ti pawl hi kan saduhthah an si ko. Kan tumtahmi kan hluhsuah kho/kholo ti mi cu mit in hmuhzau awk a tha lo mi lungthin lei thanlianpinak a si ii Pathian nih thluasuah a pek ahcun theipar a nei te ko lai tiah zumhnak le ruahsannak ka nei ko.

HLD: Hi tonkhawmnak ah mipum paziat seh suak kho? Zeitinseh nan tikcucaan nan hman daan an si? Sumpai lam ah teh nan harsa maw?
BP: Hih tonkhawmnak ah Tahan lei in mipum 72, Hakha in 44, Falam in 27, Mizoram in 3 le Rangoon in 1 hi khual lamhlat in a phan mi kan si. Dokthek le Tlangzaar in a riak thawn a laang thawn tawkfang cu an um ve ih khual kan zatein mipum 170 hrawng cu kan si ringring ko. Kan caan hman dan cu 11/4 ni hi khual kan phan ni a si ih 12/4 ni hi minung 112 lenglo nih ngathliar a si. Kan khuabawipa le kan Nunphung pawlkomh hotu khal an i tel ve ih kan tha a tho ngaingai. 13/4/2012 ni hi seminar le meeting in caan kan hmang. Hi zawnah kan mino pawl nih seminar sullam an fiang deuh lo si hmang mino an tlawm deuh ih kan tha a sia deuh. Hmailam ih thupit ter kan i zuam lai an ti. 14/4/2012 ni cu nikhua tihtanh asi bu in minung 64 nih Pastor Ngun Nawl ih hruainak in Zinghmuhtlang an kai. Tlangpazim an phan ah Kristian hlabu N0.41 nak an sak ih thlacamnak le thuanthu i simhnak in caan an hmang. Khual in a hmu dahlo pawl cu an i lunghmuih ngaingai. 15/4 Sunday ni cu Pathian thangthatnak le sunloih dingmi pawl sunloihnak in caan kan hmang. Zantinte Pathian thangthatnak le zingtinte devotion in caan kan hmang. Kan caan tamdeuh hi cu Pathian thangthatnak in kan hmang bik. Sermon siseh, Seminar siseh kan tualsuak kan fale nih can an hman dih ih kan i lunghmuih ngaingai. Pathian thluasuah kan dong ko ka ti.

HLD: Hmailam ah hibantuk tuah sal kho ding in thurelcatnak nan nei maw? Cui nan tuah sal ding mi ah teh atui hnak in dang deuh in tuah nan i rel maw?
BP: Tonkhawmnak teltum hi kan fale nan khing kan in rihtertuk ih nan hmaikhah a umlo ka ti lio ah khual lei in siseh, inntek nu le pa nih siseh an lung a tho cio si lai cu, kumthum ah veikhat pelhloten tuah kan i zuam lai an ti. Kum 2015 cu inntek nu le pa pawl nih thazaang suahin sunglawaiten tuah kan i zuam lai an ti ko khah.

HLD: Kawlram pumpuluk um Ramthlo pawl an suak khawm dih maw? An tlunkalnak teh nan bawm kho hni maw?
BP: A suak kho mi cu a cunglei ah kan ngan zo ko ih a suak kholo mi hi mitlawmte an si. A khua in kan sim ah cun Thantlang, Hakhalay le Tamu um pawl an si ih mitlawmte an si ko. Tahan le Falam hi miderthawm kan tam ruangah mawtaw hlansak kan si ih 475000 kyats a ek. Hakha lei in kan patar Pu Bual Hit le Pa Khuk Mang nih an mawtaw an rak hlu i kan i lawm ngaingai. Tahan lei in pa Sui Kam khal nih a mawataw a rak hluve i mawtaw pahnih hlan hau lo in kan khing a kan zanter ih kan lung a awi ngaingai ti langhterbet ka duh. Ram leng lei in Pa Ngun Vung le Rangoon leikhal in Pa Than Mawai nih eh le heu ruat lo in tha an kan pek ruangah kan lung a awi ti khal langhter bet ka duh hrih.

HLD: A dang kan theih tul tiah na ruah mi pawl zangfahten hi hmun in na rak kan sim kho hmang lai maw?
BP: Ramleng ah sungkhar in a um mi hrinsor pi hnenah cah ve ka duh mi cu, (1) An fa le kha Ramthlo aw le Ramthlo thu le hla theihter in thiam ter ringring hnih seh la,Laimi kan sinak caawisangtu sikho dingin i zuam hni sehla. (2) Khua le ram hrinthlak hi Pathian ih sermi le tuanvo pekmi kan si ti thei fiang in zahpi lam silo in sunhsaklam hoi i zuam hni sehla, hihi nu le pai tuanvo hrimhrim a si. (3) Fimthiamnak lei ah zuamnak le teimaknak hi zeitluk in seh man a neih tiah lam na kan hmuhsak mi na keneh zul i zuam cio hni seh. (4) Foundation fund hram nan kan bunhsak cang mi pehzulh in kan I zuam lio a si ih kan tumtah kan tlinh hlan lo kan zuam pi ko uh. Aphunphun in khua le ram ca i tan nan lak nak parah kan lung a awi tuk. (5) Ramsung lei ih nu le pa santlailo pawl ih te le fa nan mitthlam ah cuanter in bomhtlak le tanpitlak ih kan ruahmi tete an um tikah sponsor um kho dingin ai zuam khotu nan um ding saduhthahnak tla kan nei. (6) Kan pupa san lio ih kan inn le kan lo, kan tappi le kan lungthu, kan rapting buar kha cingmang cio in semnak khua le ram thansonak ding hi nan tumtah le saduhthah a si cio nak ding (7) Ramnuam ah nan um cio tikah nundaan ah nan i thlahthlorh pang lo ding hi a thupi ngaingai mi a si ti khal kan cah duh mi hni a si.

HLD: Tikcucaan na ka pek ruangah na cungah upatnak le lungawinak tampi ka nei. Bawipa nih thlasuah in pe hram ko seh!
BP: Ka phulo pin interview na ka tuah mi parah kalung a awi ngaingai.

Thlacam sak tu Pi Ram Taang upat pek nak!

Vuleicungah mivanthabik ka si lai ka tingamnak tampi lakah ka hmin a ka sak tu ka Pi hi athupibik pakhat ah ai tel ve. Ka pi Ram Taang nih sunzaan cat lo bang lo in thla ka cam sak hlah sehla tuisunni ah hi dirhmun ka tiang kho lo lai. Ka pi hi a hngaksiat ten tlawngkai dah mi asi lo. Hngaktah buangro sifak rethei te arak si. A lengfat lio ah um nak hmunhma thitha hmanh a rak nei lo. Cutin pasal fate a hon nei ii a innsungkhar pawl thawn nuamten an lengkhat. Fa le pasarih a nei nan panga nih mual an liam tak. A pasal khal nih mual a liam tak ii cutin ka pui’ a roh ta mi Pa Vak Hrang, ka pu thawn an neih mi ka nu Biak Leng le Pa Zang Hlei Kap thawn an rong hmei. Atu ah cun pathian nih tu le fa 10 thlasuah a ron pek hni i a fa le inn pahnih ah ai hleh-ka lengmang. Ka pi hi nuhmei asi ko nan a fa le lamdang pial lo in pathian thu thawn a cawm hni ii tuisun ni ah hibantuk tufa a hon neih hni nak asi. Ka hngaksiat lio ah mi nih na pi biakinn ah tetti a khan, solo a sa tiah tlawnginn ah ka hawi le nih an rak ka soi theu. Cu lio ah cun zei hmanh ka rak let hni lo nan atu ah cun ka soi sal hni sehla a leh hni nak ding tamtuk ka thei. Mi an hnihsannak le zei an rak rel lo nak pawl vial te kha ka pi nih poi a rak sa dah lo. Tuisunni tiang khal poi asa hni lo. Ka uarbiknak pakhat cu zeitikcaan poh ah mi zeihmanh nih daih hni sehla “ka rian uak bik cu ka tu le fa le cah thlacam asi” tin a leh kho hni mi hi asi. Khua dang tluang dang um pawl nih cun dam lo can i sunghno kan nu le kan ngai zia nan theih ko lai. Kei cu ka fak kim ten sibawi ka hlam hlan ah ka pi ka hlam hmasa. Aruang cu ka pi nih thla a ka cam sak ah cun sibawi hau lo in ka dam lai timi ruahsannak ka neih ruangah asi. Ka pi thlacamnak hi hmual a nei ngaingai. Tuan ii ka sim cang bantuk in ka pi hi fimthiamnak lei ah catang nei mi asi lo. A hmin hmanh siar thiam le ngan thiam asi lo. Asinan, a tu le a fa le cu a mah bantuk si an kan duh lo. A theih tawk suah in kan cah heh tiah rawl ul in thla a cam. A dam lo hmanh ah a ih bu in ihkhun cung in thla a cam. Zaan tim kan zaten ihhmuhthaw ten kan ii hngilh lio khal ah tho tahrat in thla a cam. A thlacam aw nih an kan thangh theu. Hi tluk thlacam a cak mi “Pi” ka rak neih hi cu thlasuah petu pathian ka thangthat ngaingai. Ka hngaksiat lio khua kan um lio ah ka rak daih theu mi cu, “pipi, kawl ii college ah tlawng ka kai ii buaih lak nak uniform kai hruh kho ve nak dingah thla ka cam sak” ka ti i..um..a ka ti. Cutin ruahlo pi ah 1998 ah kan ram uknak that lo ruangah kawl ah kan pem. Cutin kawl ah cun tlawng ka kai. Kumkhat nak cu har ka ti ngaingai. Ziah ti ah cun laitlang khuate um ai ti cu kawl aw ka thiam lo, cun ka tlawngkainak ah le Tedim pawl lawng te an si fawn ii an aw le ka thiam fawn lo. Phun riat ka kai kum asi ii zei tin camibuai ka ong ti khal kai thei lo. Phun kua ah tlawnginn dang ah kai thial ii cunah cun hngaksiat lio ai ti cu ka aw thiamh a rak ol tuk maw si zeisimaw kawl aw le Tedim aw ka duh zat cu ka ring kho ii har ka ti nawn lo. Cutin kumkhat hnu kumkhat ka cataang a hong sang vima ii 2006 ah Kalay phunsang tlawng in kan innsungkhar ah degree ngah hmaisabik tu ka hong si. Cu lawng hmanh si hrih lo tlawng ka theh veten Company ah riantuan tha te ka hmu ii kum khat lenglo ka tuan hnu ah America ah tlawngkai ding in ka rak ii thawh sal. Zumhngamnak thawn tumcop pathian rinsan bu in ka ra pok ii tuisun ni ah cun pathian nih ka sunmang a ka kim ter cang. Hi thlasuah vial te hi ka pi thlanhriput, zaangbaang, rawl ul le it lo sing lo in sunzaan thla a ka cam sak nak ruangah asi. Cuiruangah hi capar in ka pi Ram Taang cu upatnak ka hon pe asi. Pathian nih sansaunak, ngandamnak thlasuah ron pe hram ko seh! Lungawinak tampi thawn pi Ram Taang i a dawt mi,

Hrang Lian Dim

Group mail thawn pehpar in theih tul mi tete!

* Groupmail homepage zeitinseh ka hawl lai?
Na gmail cahmaipi cungi More timi hmet aw la cui a tang bik um mi Even more timi kha hmet. Cunah groupmail homepage a ra suak lai.

* Ramthlo group mail ah cakuat ka duh len khoi ah seh ca ka ngan lai?
tuarthluatlang@googlegroups.com

* USA Ramthlo group mail ah cakuat ka duh len kho ah seh ka kuat lai?
laitili@googlegroups.com

* Group mail sung i mi cangan cia mi cungah ca leh ka duh silen zeitinseh ka ti lai?
Reply timi na hmeh lai

* Reply ka tuah tikah thulu thlen a hau maw? Ziah?
Hau lo. Thulu na thlen silen na ca dangten a um lai.

* Groupmail sungah cahlun pawl an tlau maw?
An tlau lo. Pakhat te hmanh an vaivuan lo.

* Cahlun zeitinseh ka hawl lai?
Homepage cungah na duh mi groupmail hmin cungah hmet aw la a ra suak mi page cung ii Search timi sungah na duh mi thulu ngan aw la click.

Thlacam nun

Zumtu nitin kan nunnak ah Jericho kan nei maw? Kan tidin awk, kan rawl lei awk le kan sinhfenh awk hnipuan cah kan tul kan herh mi vial te cah siseh, kan thinlung i saduhthah mi vial te kim seh tiah thla kan cam ah kan ngah tengteng lai tin maw thla kan cam? Asilo ah thlacam cu kan rian asi i a kimter tu cu pathian asi tin seh thla kan cam? Kan lungthlitum kim ter awk ah vei ziat seh thlacam a hau kan ti i vei ziat seh thla kan cam theu? Pathian nih Israel pawl Jericho khuakulh cimh ter awk ah vei hleithum a hel ter hni. Au hmanh nih phunzai lo ten Trumpet tum phah in an hel. Pathian nih a thukam cia mi kim ter awk ah tuanvo a nei ti an zumh ruangah an zumhnak le an zawnlunnak cu pathian nih a hmuh tikah neh nak a pek hni. Zumtu nang le kei teh thla kan cam ah ka ngah tengteng lai tin maw thla kan cam asi lo ah “pathian nangmah na thu si seh” tin kan bawipa Jesuh khrih bantuk in seh thla kan cam? Kan thlacamnak aphi kan ngah le ngah lo cu kan mai zumhnak cungah a um. Jericho khuakulh vuihram lo ten le lung awl tawm lo ten an hel bantuk in kan nih khal thinsau lungfual ten thlacam ve uh si!