Santiluan le Lai Mino - Salai David Thang Ceu

            Kan leilungtlun dinhmun le fehdaan kan thlir tik ah a thleng aw cak nasa ih, kan mai mithmuh le hnatheih rori hmanah thil tamzet an her aw in an thleng aw. Nundaan a sang vivo, fimnak a sang sinsin, IT san kan thleng zo ih technology khal a sang vivo ih a cak tuk thlang, cu mi dinhmun ih kan din lai ah, mi tampi cun santiluan kan ti ih san man lo ding phang in heh le heh ti in santiluan kan dawi ciamco. Cu mi santiluan kan ti mi a dawi rero tu lak ah kan lai mino khal hi a tel ve mi kan si. Cui santiluan kan dawi cu a sual nak a um maw? Um hlah, asinan santiluan dawithiamtu kan si ding lawngte cu a thupi zet. Santiluan dawi in kan nun daan ruangah Pathian hmelmawi phentu le a hmin siattertu kan si lo ding cu a thupi zet. Ziangruangah ti le kan nih cu a mai hmuihmel kengih sersiam mi kan si. Mark 12:16-17 ah Farasi pawl in Jesuh thangih awh an tum lai ah ngunkhuai pek nak thu an suh tikah Jesuh in tangka cu rak keng hnik uh zo ih hmin le hmuihmel so a cuang? tiah a ti. Cule an nih in siangpahrang ih hmin le hmuihmel tiah an ti. Cutikah Jesuh in siangpahrang ta a si mi cu siangpahrang hnen ah pe uhla Pathian ta a si mi cu Pathian hnenah pe uh tiah a ti. Hi tawk ih Pathian ta ti a rel tikah a rel duh bik mi cu kan nih cu a mai hmuihmel keng in a mai ta ding ih sersiam mi kan si ruangah kan nih cu Pathian hnen ih pe aw ding kan si ti hi a rel duh bik mi a si. Kan nih cu amai ruangih um mi le cangvai mi, amah sunlawih tu le upat nak petu dingah amai hrangih sersiam thar mi kan si tiah (Rom 11:36) ah fiangten in sim.

             Vankau Arsi magazine pakhat ah ka rak siar dah mi pakhat in ka nun ii neh zet ih tuisun ni tiang ka hngilh thei lo cucu ziang a si tile, “Santiluan in kan nun in fen hram hlah seh” ti mi article si. A dik ka ti zet, kan laimi a hleice in mino pawl kan nun daan zoh tikah santiluan in in fenh deuhdeuh thlang a bang. Santiluan in kan Christian nundaanmawi khal a siatsuah in a fenh deuh thlang si lo sawm? Tuisun mino, thaisun hruaitu ding in thaten kan ruah lo a sile tuihnu kan fale san ah cun rel ding a um nawn lo ding. Curuangah, tuisun ih mino pawl ziangtinso kan nun ding ti ruat phah in, a liamcia mi kan nundaan malten vawn thlir sal uh si.
            Minung nunnak kan zoh tik ah tikcu caan kan hmandaan hi Phunthum in kan then thei ih cu pawl cu; Nauhak, Mino, Upa ti in kan then thei. Hi mi pathum lak ah hin Mino ti mi hi ziang tlukin kan thupi ti mi kan zoh khawm ding. Mi pakhat mi pitling le mi ropi tak ih a hung suah thei nak ding ah cun mino a si lai ih Pathian a tihzah daan, a nundaan, a tikcucaan hmandaan parah a thum aw a si. Curuangah mino kan si lai ih kan nundaan, kan tikcucaan hmandaan hi kan ruah ringring ih kan daithlan lo ding hi a thupi zet. Cathianghlim sungih kan hmuh vek in “Maw mino na no laiah hin lungawi in um aw, na no lai caan hi hmangtha aw, na thinlung duhnak le na mit ih a lo hruainak ah thlun aw a sinan hi thil ruangah Pathian in na thu a lo then leh ding ti kha thei aw” tiah Thusimtu 11:9 nak ah fiang zet in in sim. Thus 12:1 nak ih kan hmuh bet mi cu “Maw mino na no lai ah a lo semsuah tu thei aw” tiah a ti thotho. Mino kan si lai ah in sersiam tu Pathian theih ngah ding a thupit zia fiangzet in in sim. Mino pawl kan nun nak hi kanmai kut sungah a um lo ih Pathian kut sungih um kan si. Ka no lai pam ti in hnangam emem le daithlang zetin kan caan kan hmang pang maw? Mi tampi cun kan no lai pam ti in thi thei lo ding vek ah tla kan ruat aw theu ih duhtawk in kan nung theu a poi tuk. Thihnak in upa, mino le nauhak thleidan nak a nei lo ti hi kan hngilh lo dingah a thu pi tuk. Mino na no lai le na thazang cah lai caan hi Pathian in amai sunlawinak ding hrangah hman a duh. Nomhsak bawl in khawvel mipawl ih nuncandaan dawi le thlun in kan caan kan hman ding hi in siang lo a si. Amai sunlawinak ding hrangah, zohthim tlak nundaan mawi thawi nung ding hi in duh sak a si. Tulai kan mino tete pawl ih nundaan zoh tik ah thin a na thei zet, ziangruangah? Kan mino pawl nun nak ah Pathian thutak ai in larduhnak, hminthan duhnak, lenh duhnak, a silo le zuu le sa thawi nomhsak bawl duhnak in kan nun in neh vawn hmuh hin riah a sia zet theu.

            Pathian zangfahnak zarah khuapi lam ih um thei khal kan tam vivo, ahleice in ramdanglam thleng thei tete khal kan hung um vivo khat lam zawngin lungawi a um zet, mi dinhmun le sinak sang tete kan hawn hmu vivo thei, khuitawk thleng thei lo te hman in TV le video tal in maw kan zoh ih ramnuam, ramtha le ramcangkang pawl ih nundaan kan hun hmu vivo lungawi um zet nan khat lam zawngah riahsiatza a si mi cu kan sinak thei aw lo in an nundaan kan cawng ciamco, ataktak ah cun kan bang hai cuang fawn lo ih hlei ah, kan nih zumtu pawl ih kan tuah lo ding mi le a mawi lo mi thil tiang in kan tuah phah hi a poizet. Ahleice in kan umtlan daan, kan nun daan, kan ceiawk daan pawl hi a thupi zet. Kan cei awk daan, kan sam tuah daan, kan hnipuan hruh daan le kan umtlan daan tete ruangah kan unau zumtu pi kan tluksiat ter pang a si ah cun apoi zet ding. Ziangruangah saw kan cei awk? Zohmawi dingah. Ziangruangah saw hnipuan kan hruh? Kan ningzah nak phen tu dingah a si. Kan thuamhnaw hruh daan ruangah mi pakhat in sualpi duh nak thinlung a neih a si ah cun cucu kan mai mawh a si ding. Pathian hmaiah mi va thlemtu le sualpi duhnak thinlung va neih ter tu kan si lo ding hi a thupi zet. A cangah cun mi in in hmu lo pang ding ti phang ih thuamhnawh hruh tla khi kan bang. Curuangah zumtu diktak a si mi pawl cun kan cei awk khal le mawiten cei aw in, thuamhnaw kan hruh ta cengmang cu zoh mawi ten Pathian sunlawinak hrangah hruh kan tum pei uh. Zumtu kan si nak hi kan umtlan daan, kan tongkam, kan ziaza le kan cei awk daan tiangin lang seh. Cu le kan nun ah Pathian a sunglawi dingih kanmah khal misunglawi le mi ropi kan si ve ding. Mino kan no lai caan le kan cah lai caan hi Pathian in a hmin sunlawinak ding hrangah sunglawi ten hman a duh. Nun pakhat te lawng kan nei cucu Pathian ih pek mi a si ih a mai hrangih hman dingah a si. Cui nun pakhat te kan neih sun te cu Pathian hrangah sunglawi ten hmang aw la na damsung misunglawi na si ding. Kan cah lai ah Pathian hna hi teimak in tuan uh si reipi kan no lo ding. Caan kan neih sun te ah santiluan hi a dawidaan thiam uh si, a luan in dawiding kan si lo. Santiluan in kan laimino le nundaan mawi hi in fenh sak hram hlah seh. Nun pakhat te in pek mi hi in petu Pathian thinnat ter nak ah si loin a sunlawi nak hrangah si hramseh!!!

Hmuitin mi panh in - Mai Esther Dimte (HLD)

Kan ram le kan miphun hrangah ka sunmang cu ziangso a si ih zo in so t’uanvo a nei? Cui ka sunmang pawl cangsuak thei dingah khoinah in ka thok ding ih ziangtluk ka rei ding? Keimah te lawng in ka tuahsuak thei mi teh a si maw? Keimah ten ka tuah thei lo silen in bawm tu ding pawl khoinah an um ih ziangtin bomhnak ka dil hai ding? Sunmang kan ti rero mi hi hmuitinmi a si ko lo maw? An kawltung cu an bang awk in ka hmu. Tuini ah na hmutin mi ziang a si na fiang awk maw? Kei teh ka hmuitin mi ziang a si ti ka fiang awk ve maw? Kan fiang awk hrih lo a si len fiang thei ding zuam uh si! Kan fiang zo a si len a tak in tuah/ngah suak thei zuam uh si!

Mihrekkhat in hlawhtlinnak timi cu nuamten le teimaak zet ih zuam rero nak in ngah mi a si an ti. Cumkheng le Sabek thuanthu in kan zoh hnik pei uh! Cumkheng le Sabek kha “nangmah hnak in keimah tlaan ka cak sawn” tin thu an el awk rero ih cutikah an pahnih lungkim ten atu ah tlaan kan zuam awk ding ih kan thei ding an ti. Cutin tlaanzuamnak cu an thok ih Sabek nih hla tuk lawmmam in Cumkheng cu a taan tikah “thingkungpi tang daihnem ah ka cawl ta ding” a ti ih hahdamten a cawl. A ruatnak ahcun “Cumkheng nih in man zikte ah ka tlaan sal ding ih ka neh thotho ding” tin mah le mah zum awk tak in a cawl mi a rak si. Sihmanhsehla sun nisa laifang ih thingkung tang daihnem te ih a cawl ngaingai cu a rak it that ta riai. Cuti ihhmu thaw zet in a it rero ih mang a mang rero lai ah Cumkheng cu nuam ten le teimaak zet in a tlan rero ih nehnak thantar a thleng hmasa. Nuamten le teimaak zet ih a zuam t’ent’o man ah nehnak a co ti kan hmu thei.  Veikhat veihnih cu thil kan ti thei pam tin daithlang ih kan um men lawng si lo in kan unau kan mah hnak in thiam lo, cak lo, fim lo, lian lo pawl nautatnak ah kan hmang riangri t’heu tikah sunnak le zatlaknak kan tong t’heu. Hiti Sabek vek ih sunnak kan ton tikah riahsia le beidong ih tomen tu si lo in ziangruangah ka sung, ziangruangah nehtu ka si lo, ziangmi si ka tlasam tin kanmah le kanmah thusutnak kan tuah awk ding a thupi nasa. Sabek nih tlaan ka cak zet ko nan ziangruangah a khulfung zet mi cumkheng ka neh lo tin a phunphun in thu a ruat hnu ah a rual Cumkheng thawn tlaanzuamnak nei sal ding in thu a ron ih cutin lungkimten an zuam awk sal. A veihnihnak an zuam awk ahcun Sabek in cawl men lo in a tlaan tikah Cumkheng in nehnak thanthar hmun veikhat a thlen ah veihra lai a rak thleng manh a si. Himi in ziangsi in zirh? Nuamten le teimaak zet ih zuam t’ent’o cu a t’ha zet ko nan zamrang zet in le kan tuah kel ten kan tuah ih kan zuam kel ten kan zuamnak in nehnak thanthar ah rang sawn in in thlen thei mi hi a si. Mi vekin zamrang ten ka tlaan thei lo, ka lian lo, ka fim lo, ka thiam lo tin thinnau ih kan um hnak in nuam teten teimaak zet ih zuamduhnak thinlung Cumkheng vek in kan nei ding a thupi zet a si. Cutilo ih kan thil ti thei lo nak le mi kan bang lo nak lawnglawng hmu in t’hansonak lam kan hawl lo a si ahcun nehnak cu kan ta a si thei dah lo ding a si.

Atu ah Cumkheng in a cak zet mi le a rang zet mi Sabek a neh thei lo zia a fiang awk tuk tikah amah lam in timtuahnak a nei. Cutikah, a rual Sabek hnen ahcun lamzin dang deuh in veikhat zuam awk sal ding in lungkimnak a lak ih tlaanzuamnak an thok sal. Cutikah leipar ih tlaannak hmuahhmuah cu Sabek in zamrang zet in a tlaan ih nehnak cosal dingah a zum awk zet. Sihmanhsehla tiva a thlen tikah cun ti a tan thei lo ruangah tiva kapah riahsia zet in a to. Cuti ih a to reo laifang ah Cumkheng in a man ih tidai a leuh rero cu a hmu. Cutin Cumkheng in nehnak thantar a ngah a si. Himi in ziang si in zirh? Kan mah le kan thil ti theinak zawn cio an bang awk lo ih cui kan thil ti thei nak cio a hman dan kan thiam ding a thupi zet timi hi kan zir thei mi a si. Caantampi cu zohmanh ih bawm t’ul lo in le mi thawn hnat’uan tlang t’ul lo in kanmah ten nehnak thantar kan ngah thei ding tin kan ruat ih kan ngah ngaingai mi khal a rak um men ko ding. Sihmanhsehla, kan mah lawng um kan si lo vek in kan kiangkap minung pawl thawn hnat’uan tlang le kekar tlang kan rak t’ul ve a si. Mah te lawng nehnak thantar a co rero tu hrangah mai thiamnak le thil ti theinak pawl mi thawn hrawm awk ding timi cu sian a um lo zet ko ding. Sihmanhsehla, kan mah lawng si lo in kan kiangkap kan minungpi pawl khal in nehnak co hai sehla kan hnat’uannak cak sin seh ti kan duh ahcun kan thiamnak ciar kan hlawm awk ih pakhat le pakhat kan bawm awk tonh a t’ul a si. Sabek le Cumkheng khal in an mah le an ruahnak veve le an thiltithei zawng veve ahcun nehtu an si veve ko. Sihmanhsehla, an pahnihten nehtu an si tlang ding ruahsannak thawn netabik tlaanzuam awknak nei sal ding in lungkimnak an nei. Leipar hmuahhmuah Sabek in Cumkheng kha a zaang parah a phur ih Cumkheng khal in Sabek cu tiva par hmuahhmuah a zaang parah a phur ve ih cutin an pahnih ten nehnak thanthar cu hmunkhat te le caankhat te ah an thleng ih an ngah a si.  

Ka hmuitin mi thleng thei dingah ka ti thei tawk ih ka zuam ding cu ka hnat’uan a si vek in na hmuitin mi na thlen thei nak dingah na ti thei tawk na zuam ding cu na hnat’uan a si ve. Kan hmuitin mi thleng dingah cun kan zaten kan ti thei tawk in kan zuam a t’ul. Khat le khat kan bawm awk tonh a t’ul. Kan santlai lonak ah soisel awk rero tu si lo in thil ti thei deuh in a ti thei lo deuh pawl kutkai hreh lo ten bawmduhnak thawn a khat mi thinlung ruahnak kan nei ding a thupi zet a si. Kan ram le miphun hrangah kan sunmang ziang a si? Kan peng le kan tlang hrangah kan sunmang ziang a si? Kan khua kan ram hrangah kan sunmang ziang a si? Kan innsungsaang hrangah kan sunmang ziang a si? Kan fala kan tlangval hrangah kan sunmang ziang a si? Kan duhdawtmi kan rualpi pawl hrangah kan sunmang ziang a si? Kan sungkhat unau hrangah kan sunmang ziang a si? Himi kan sunmang pawl hmu suak le ngah suak dingah t’uanvo neitu bik kan si ti thei cing ih teimaak kan zuam lo ahcun mawhphurh kan si leh ding. Nuam teten cawl lo ten teimaak zet in kan hmuitin mi kan thleng hlan lo feh vivo uh si! Atui kan dinhmun hnak ih sang deuh kan thleng theinak dingah hihnak ih cak sinsin ih kan feh thei nak ding khal ah zuam uh si! Kan sunmang ngah thei ding in kan fehnak lamzin tluan ah kan remcaang caan a um ding ih kan beidong caan khal a um ve ding. Hmunso kan kai caan a um ding ih hmunsuk kan t’um caan khal a um ve ding. Hling parah kan feh caan a um ding ih pangpar parah kan feh caan khal a um ve ding. Cawhnawi le khuaitizu thlum kan in caan a um ding ih sikha le mehthak kan ei caan khal a um ve ding a si. Ziangvek harsatnak kan ton ah siseh, lungawinak kan ton ah siseh, kan hmuhtonmi harsatnak le lungawinak ihsin a zir thei tu kan si ringring ding a thupi zet a si. Martin Luther King Jr. khan amah le a miphunpi midum pawl hrangah ramthar a rak hmu cia ih cui ramthar a thlen pi hai a si. A feh phah ah soiselnak, dodalnak, relsiatnak, kawknak, tukforhnak, zuarthlainak, tlaksiatnak, sunnak, zatlaknak phunkim a tong phah nan cupawl cun a sunmang thleng ding ih a fehnak a dawn cuang lo. Pathian in midum pawl hrangah ram thar, dan thar le uknak thar a retsak cia mi cu a pek hai a si. Siangpahrang nu Esther khal in a miphunpi hrangah a nunnak pe aw ngam in a rak hruai hai a si kha. Kan nih teh kan ram hrangah sunmang lawng a mang rero tu maw kan si kan nunnak tak ih a lang ter tu sawn so kan si? Kan thih tikah kan tesin fa pawl in kan thuanthu ziang vek in an ron sim leh pei? Sim ding teh an nei pei maw? Mi hnak in thiltithei tu kan si ruangah a uar awk ih midang ziangah a siar lo tu mahzawnlawngruat tin mi ih theih mi kan si lo nak dingah kan nitin nun ah kanmah le kanmah thusutnak tuah awk ringring uh si! Sabek in Cumkheng kha “tlaancak lo, mi khulfung, tlaan thiam lo” ti thei cing in ‘in neh dah lo ding’ tin tlaan a zuam nan a ruahnak vek in nehtu a si ringring lo. Teimaak zet ih zuam t’ent’o nak le mai thiltitheinak a thei aw tu kha nehtu an si sawn. Sabek le Cumkheng in an pahnih ten nehtu an si ding ruahsannak thawn an mah le an thiltitheinak zawn ah an bawm awk tonh ih an hmuitin mi thantar an thlen thei vek in kan nih khal khat le khat bawm aw tonh uh sila nehnak cotlang tu si zuam uh si!  

Abu riantuannak (teamwork) – Bawi Nei Thang

Abu riantuannak (teamwork) timi hi a thupi tuk mi riantuannak pakhat a si. England ramah Bawhlung sit thiamthiam minung tampi an suak lengmang na in world cup zuamnak ah semifinal hmanh an kai kho dah lo. Aruang cu teamwork timi an neih lo ruangah a si. Teamwork timi an neih lo tikah zeitlukin a thiam a cak an um khal sile an tha a baang an tha a der sal lengmang ti fiang ten hmuh kho a si. Cu bantukin kan nih khal USA lawng, Australia lawng, Malaysia lawng, Singapore lawng, Lai lam lawng kan i ti a si ahcun a rauh hlanah kan tha a baang lai i kan tha a der zau ko lai. Kan tha a cah i kan tha a t'hawn kho ringring nak ding ahcun a bu riantuannak (teamwork) timi hi a thupi tuk ti kan i fian cio a hau.

Cun rian tampi hi pumpak khal in tuan kho cio a si i kan tuan cio t’heu. Asinan "if you want to go far, go together" an ti i saupi tuan kho kal kho kan duh a si ahcun teamwork kan hau thiamthiam. Pumpak i riant’uan hi a taktak ahcun (t'a-ku-kawng-san) an timi mahlawng t'hat co duh ti kho a si. Cuiruangah t'ha te le saupi riant’uan kho kan duh a si ahcun teamwork kan timi a bu riant’uannak hi a thupi ah kan ret kho a hau.

Cuiruangah u le nau kanmah lawng riantuan si lo in pumpak lawng riantuan si lo in kan zaten a bu in teamwork in riantuan cio dingin sawm kan in duh. Khua le tlang, peng le ram riant’uannak pawl khal kan zoh tikah a bu riant’uannak (teamwork) tha a pe mi le pe lo mi a nei mi le nei lo mi cu tampi in an i thlau ti hmuh kho a si. Cuiruangah kan nih khal a bu riantuannak (teamwork) timi nei in tha pe in rian kan t’uan ahcun kan khuat-hrai ah ti dor khat cio dorh in a khah lengah riant’uan kan cak kan t'hawng ringring kho lai. Kan cah kan t'hawn kho ahcun kanmah khal kan i nuam lai i kan i lunghmuih lai. Kan zaang a tlung lai, kan tha a tho lai, kan lung a tho kho ringring lai. Lungtho ten i peknak hi Bawipa cohlanmi le a kan fialmi khal a si. Abu riantuannak (teamwork) riantuannak nei in lungtho ten kan i pek cio khonak dingah Bawipa nih thluasuahnak kan pek sak hram seh.

Kumthar ni mi leng/khual le kan hmin sullam - Mai Esther Dimte (HLD)

Kan Lai daan ah naute kan neih tikah a lai a tlongh zawng in a hmin kan sak ttheu. Cui a hmin saktu ahcun nu lei pa lei tin zoh in hminsak kan i fial ttheu. Tahtthimnak ah, fatir cu nupi ih pi le pu asi lo ah nu le pa nih an i sak ttheu. Cutin nau a pahnih nak cu pasal lei nih hmin an i sak ttheu. Nau dang neih sal tikah nu lei pa lei tin hminsaktu i thlen lengmang a si. Mitampi nih hmin kan i sak tikah kan sining, kan dirhmun, kan neihsiah, kan thilthiam mi, kan cataang le kan fimthiamnak pawl sirhsan in hmin kan i sak ttheu. Laimi nih kan hmin lak ih a lar bik mi cu sakah hmin a si ih sifak le retheih hmin, vansiat ton hmin khal a tam ngaingai ve. Sihmanhsehla atu kan nih Khrifa san ahcun a hlan bantuk in hminsak si nawn lo in kan cah Pathian a tthat zia, thlasuah kan don zia le mi nih kan cungah thilttha an tuah mi pawl sirhsan in hmin kan i sak ttheu. Culawng hmanh si lo in kan Lai hmin hmai ah Bible ca sung ih hmin tete tla telh kan uar ngai te. Hmin a thupit zia cu au ih simh le rel hau lo in kan zaten kan theih ttheh. Mi pakhat le pakhat kan i cinken kho nak ding ah le mi kan i palh lo nak dingah hmin hi a rak thupi ngaingai. Cutikah mi hmin ai dawh lo tuk mi an neih silen a hmin sung in ai dawh nak te la in duhkawhnak hmin dawhdawh te kan i pe ttheu. Kan hngaksiat deuh lio ahcun kan hmin zaten khal in kan i ko ttheu ko nan upa lungfim kan hong si hnu ahcun kan hminpi ih i kawh ding cu ai mawithau nawn lo tluk ah kan pawngkam nih an kan ruah ter. Hmin hi a saktu le a neitu ah au cah seh a thupi deuh tin thudeihnak um sehla thulehnak cu ai bang ti a si ko lai. Hitluk in a thupi tiah kan zaten kan theih cio mi kan hmin nih zeitikah seh thleidannak an kan suahpit kho tiah cun kum thar caan ah a si. January 1 sun ah hmaisabik mileng ah hmin ai dawh lo mi le hmin ttha a nei lo mi cu mi zeihmanh nih an mileng si dingah an duh lo. Pathian thusimthiam le thlacam thiam an si hmanh ah hi ni ahcun mileng dingah au hmanh nih an duh hni lo. Hinih zehseh a langh ter tiah cun “kum thar in cun ka lung kai thleng cang lai, mi ka thleidang nawn lo lai, mi ka ngeihthiam cang lai, mi sualnak le tlamtlin lo nak ka hmu nawn lo lai” tin thukamnak kan tuah lengmang mi pawl kan theih lo kar ah kan mah lila nih kan siat sal dih mi a si. Minung ih thukamnak tuah cu a lak men a si. A tikcucaan a hong rau deuh tikah kan minung sinak nih a neh sal lengmang ih famkim in kum kan liam kho dah lo. Zumtu mi piangthar kan si kan ii ti ko nan hmin dawh lo le hmin ttha lo kan thleidang hrih ih hmin sak kho nak thlasuah an kan petu kan Pathian a ngeih kan siat ter pang hmang maw ti kan ruat ban nawn lo. Mifim mithiam, misual miding, milian misifak thleidannak nei lo in kan zaten kan sualnak rel cawk lo an kan ngeihthiam tu kan Bawipa Jesuh Khrih hmin in hmunkhat te ah khengsungsa ei khat in le dithla tang ah thunuam hlanuam rel khat ding in caan kan hman kho mi hi Pathian thlasuah sunglawi a si. Hi vuleicung ah au hmanh mikhual kan si lo. Kan zaten innsungkhar pakhat kan si. Kan zaten Khrih ah unau kan si dih. Pakhat le pakhat kan sualpalh nak i hmuhsak lo in i ngaithiam hoi uh si. Mi nih kan par ih an tuah mi tthat lo nak cu that nak in lehrul kho tu si i zuam uh si. Kan innsungkhar ah Khrih cu lu bik si cang ko seh! Thlasuah petu kan theih ko a si ahcun kan minung hawipi sakah hmin le hmin dawh lo a nei tu pawl nih kumthar ni ah an kan len/tlun tikah lungawi aipuang ten cohlang uh si! Thleidannak lungthin kan rak neih mi vialte, mi nautat kan hman mi vialte, mi ttihzah upat hna kan thiam lo mi vialte, mi kan relsiat mi le kan zuarthlainak vialte, mi kan mitkemnak le mi kan rem lo nak vialte, mi kan mawhthluknak le mi sualnak kan hmuh sak mi vialte kha kan Bawipa Jesuh Khrih Calvary tlang cung ih a a thih lio ah puansen a seu in a tleek ih thleidannak a um nawn lo bantuk in kan nih khal nih kan tuahsernak in Bawipa dungzultu kan sinak langh ter ve uh si! Hmindawh kan neih ah siseh, hmin dawh lo kan neih ah siseh, sakah hmin le hminthan hmin kan neih ah siseh, vansiatnak le sifaknak hmin kan neih ah siseh, hawi hlei in a vansia ce mi ka si lo ti ii thei bu in a ttha lo mi sung in zeiseh a ttha mi ka lak kho lai ih cui tthatnak cu mi hnen ah zeitinseh ka hlawm ve hni lai timi lungthin thawn ke kan kar cio uhsi! Ngeihsiatnak pahra kan ton mi hnak in lungawinak pakhat kan ton mi hoi in Pathian hmin sunlawi tertu si i zuam cio uh sila kan mithmai nikhua tlan ter ringring uh si! Lungawinak thu kan sim tam deuh silen sim ding khal kan nei tam deuhdeuh ve. Thil zeipoh ah a tlawm a tam, a ttha a sia, a uak a fate ti lo in lungawi thusim a thiam tu pawl cu an ttul mi zat hnak in pek belh an si ttheu. Cuiruangah thlasuah don kan duh silen kan don cia mi thlasuah rel phah in Pathian hnen ah le an kan bawmsan tu pawl hnen ah lungawi thu catbang lo in sim uh si! Casiartu nan zate cungah Bawipa nih kum thar lungawinak le lungdeih hnangamnak in pe hni hram hni ko seh!