Interview

Monday, January 19, 2015

Hmuitin mi panh in - Mai Esther Dimte (HLD)

Kan ram le kan miphun hrangah ka sunmang cu ziangso a si ih zo in so t’uanvo a nei? Cui ka sunmang pawl cangsuak thei dingah khoinah in ka thok ding ih ziangtluk ka rei ding? Keimah te lawng in ka tuahsuak thei mi teh a si maw? Keimah ten ka tuah thei lo silen in bawm tu ding pawl khoinah an um ih ziangtin bomhnak ka dil hai ding? Sunmang kan ti rero mi hi hmuitinmi a si ko lo maw? An kawltung cu an bang awk in ka hmu. Tuini ah na hmutin mi ziang a si na fiang awk maw? Kei teh ka hmuitin mi ziang a si ti ka fiang awk ve maw? Kan fiang awk hrih lo a si len fiang thei ding zuam uh si! Kan fiang zo a si len a tak in tuah/ngah suak thei zuam uh si!
Mihrekkhat in hlawhtlinnak timi cu nuamten le teimaak zet ih zuam rero nak in ngah mi a si an ti. Cumkheng le Sabek thuanthu in kan zoh hnik pei uh! Cumkheng le Sabek kha “nangmah hnak in keimah tlaan ka cak sawn” tin thu an el awk rero ih cutikah an pahnih lungkim ten atu ah tlaan kan zuam awk ding ih kan thei ding an ti. Cutin tlaanzuamnak cu an thok ih Sabek nih hla tuk lawmmam in Cumkheng cu a taan tikah “thingkungpi tang daihnem ah ka cawl ta ding” a ti ih hahdamten a cawl. A ruatnak ahcun “Cumkheng nih in man zikte ah ka tlaan sal ding ih ka neh thotho ding” tin mah le mah zum awk tak in a cawl mi a rak si. Sihmanhsehla sun nisa laifang ih thingkung tang daihnem te ih a cawl ngaingai cu a rak it that ta riai. Cuti ihhmu thaw zet in a it rero ih mang a mang rero lai ah Cumkheng cu nuam ten le teimaak zet in a tlan rero ih nehnak thantar a thleng hmasa. Nuamten le teimaak zet ih a zuam t’ent’o man ah nehnak a co ti kan hmu thei.  Veikhat veihnih cu thil kan ti thei pam tin daithlang ih kan um men lawng si lo in kan unau kan mah hnak in thiam lo, cak lo, fim lo, lian lo pawl nautatnak ah kan hmang riangri t’heu tikah sunnak le zatlaknak kan tong t’heu. Hiti Sabek vek ih sunnak kan ton tikah riahsia le beidong ih tomen tu si lo in ziangruangah ka sung, ziangruangah nehtu ka si lo, ziangmi si ka tlasam tin kanmah le kanmah thusutnak kan tuah awk ding a thupi nasa. Sabek nih tlaan ka cak zet ko nan ziangruangah a khulfung zet mi cumkheng ka neh lo tin a phunphun in thu a ruat hnu ah a rual Cumkheng thawn tlaanzuamnak nei sal ding in thu a ron ih cutin lungkimten an zuam awk sal. A veihnihnak an zuam awk ahcun Sabek in cawl men lo in a tlaan tikah Cumkheng in nehnak thanthar hmun veikhat a thlen ah veihra lai a rak thleng manh a si. Himi in ziangsi in zirh? Nuamten le teimaak zet ih zuam t’ent’o cu a t’ha zet ko nan zamrang zet in le kan tuah kel ten kan tuah ih kan zuam kel ten kan zuamnak in nehnak thanthar ah rang sawn in in thlen thei mi hi a si. Mi vekin zamrang ten ka tlaan thei lo, ka lian lo, ka fim lo, ka thiam lo tin thinnau ih kan um hnak in nuam teten teimaak zet ih zuamduhnak thinlung Cumkheng vek in kan nei ding a thupi zet a si. Cutilo ih kan thil ti thei lo nak le mi kan bang lo nak lawnglawng hmu in t’hansonak lam kan hawl lo a si ahcun nehnak cu kan ta a si thei dah lo ding a si.
Atu ah Cumkheng in a cak zet mi le a rang zet mi Sabek a neh thei lo zia a fiang awk tuk tikah amah lam in timtuahnak a nei. Cutikah, a rual Sabek hnen ahcun lamzin dang deuh in veikhat zuam awk sal ding in lungkimnak a lak ih tlaanzuamnak an thok sal. Cutikah leipar ih tlaannak hmuahhmuah cu Sabek in zamrang zet in a tlaan ih nehnak cosal dingah a zum awk zet. Sihmanhsehla tiva a thlen tikah cun ti a tan thei lo ruangah tiva kapah riahsia zet in a to. Cuti ih a to reo laifang ah Cumkheng in a man ih tidai a leuh rero cu a hmu. Cutin Cumkheng in nehnak thantar a ngah a si. Himi in ziang si in zirh? Kan mah le kan thil ti theinak zawn cio an bang awk lo ih cui kan thil ti thei nak cio a hman dan kan thiam ding a thupi zet timi hi kan zir thei mi a si. Caantampi cu zohmanh ih bawm t’ul lo in le mi thawn hnat’uan tlang t’ul lo in kanmah ten nehnak thantar kan ngah thei ding tin kan ruat ih kan ngah ngaingai mi khal a rak um men ko ding. Sihmanhsehla, kan mah lawng um kan si lo vek in kan kiangkap minung pawl thawn hnat’uan tlang le kekar tlang kan rak t’ul ve a si. Mah te lawng nehnak thantar a co rero tu hrangah mai thiamnak le thil ti theinak pawl mi thawn hrawm awk ding timi cu sian a um lo zet ko ding. Sihmanhsehla, kan mah lawng si lo in kan kiangkap kan minungpi pawl khal in nehnak co hai sehla kan hnat’uannak cak sin seh ti kan duh ahcun kan thiamnak ciar kan hlawm awk ih pakhat le pakhat kan bawm awk tonh a t’ul a si. Sabek le Cumkheng khal in an mah le an ruahnak veve le an thiltithei zawng veve ahcun nehtu an si veve ko. Sihmanhsehla, an pahnihten nehtu an si tlang ding ruahsannak thawn netabik tlaanzuam awknak nei sal ding in lungkimnak an nei. Leipar hmuahhmuah Sabek in Cumkheng kha a zaang parah a phur ih Cumkheng khal in Sabek cu tiva par hmuahhmuah a zaang parah a phur ve ih cutin an pahnih ten nehnak thanthar cu hmunkhat te le caankhat te ah an thleng ih an ngah a si.  

Ka hmuitin mi thleng thei dingah ka ti thei tawk ih ka zuam ding cu ka hnat’uan a si vek in na hmuitin mi na thlen thei nak dingah na ti thei tawk na zuam ding cu na hnat’uan a si ve. Kan hmuitin mi thleng dingah cun kan zaten kan ti thei tawk in kan zuam a t’ul. Khat le khat kan bawm awk tonh a t’ul. Kan santlai lonak ah soisel awk rero tu si lo in thil ti thei deuh in a ti thei lo deuh pawl kutkai hreh lo ten bawmduhnak thawn a khat mi thinlung ruahnak kan nei ding a thupi zet a si. Kan ram le miphun hrangah kan sunmang ziang a si? Kan peng le kan tlang hrangah kan sunmang ziang a si? Kan khua kan ram hrangah kan sunmang ziang a si? Kan innsungsaang hrangah kan sunmang ziang a si? Kan fala kan tlangval hrangah kan sunmang ziang a si? Kan duhdawtmi kan rualpi pawl hrangah kan sunmang ziang a si? Kan sungkhat unau hrangah kan sunmang ziang a si? Himi kan sunmang pawl hmu suak le ngah suak dingah t’uanvo neitu bik kan si ti thei cing ih teimaak kan zuam lo ahcun mawhphurh kan si leh ding. Nuam teten cawl lo ten teimaak zet in kan hmuitin mi kan thleng hlan lo feh vivo uh si! Atui kan dinhmun hnak ih sang deuh kan thleng theinak dingah hihnak ih cak sinsin ih kan feh thei nak ding khal ah zuam uh si! Kan sunmang ngah thei ding in kan fehnak lamzin tluan ah kan remcaang caan a um ding ih kan beidong caan khal a um ve ding. Hmunso kan kai caan a um ding ih hmunsuk kan t’um caan khal a um ve ding. Hling parah kan feh caan a um ding ih pangpar parah kan feh caan khal a um ve ding. Cawhnawi le khuaitizu thlum kan in caan a um ding ih sikha le mehthak kan ei caan khal a um ve ding a si. Ziangvek harsatnak kan ton ah siseh, lungawinak kan ton ah siseh, kan hmuhtonmi harsatnak le lungawinak ihsin a zir thei tu kan si ringring ding a thupi zet a si. Martin Luther King Jr. khan amah le a miphunpi midum pawl hrangah ramthar a rak hmu cia ih cui ramthar a thlen pi hai a si. A feh phah ah soiselnak, dodalnak, relsiatnak, kawknak, tukforhnak, zuarthlainak, tlaksiatnak, sunnak, zatlaknak phunkim a tong phah nan cupawl cun a sunmang thleng ding ih a fehnak a dawn cuang lo. Pathian in midum pawl hrangah ram thar, dan thar le uknak thar a retsak cia mi cu a pek hai a si. Siangpahrang nu Esther khal in a miphunpi hrangah a nunnak pe aw ngam in a rak hruai hai a si kha. Kan nih teh kan ram hrangah sunmang lawng a mang rero tu maw kan si kan nunnak tak ih a lang ter tu sawn so kan si? Kan thih tikah kan tesin fa pawl in kan thuanthu ziang vek in an ron sim leh pei? Sim ding teh an nei pei maw? Mi hnak in thiltithei tu kan si ruangah a uar awk ih midang ziangah a siar lo tu mahzawnlawngruat tin mi ih theih mi kan si lo nak dingah kan nitin nun ah kanmah le kanmah thusutnak tuah awk ringring uh si! Sabek in Cumkheng kha “tlaancak lo, mi khulfung, tlaan thiam lo” ti thei cing in ‘in neh dah lo ding’ tin tlaan a zuam nan a ruahnak vek in nehtu a si ringring lo. Teimaak zet ih zuam t’ent’o nak le mai thiltitheinak a thei aw tu kha nehtu an si sawn. Sabek le Cumkheng in an pahnih ten nehtu an si ding ruahsannak thawn an mah le an thiltitheinak zawn ah an bawm awk tonh ih an hmuitin mi thantar an thlen thei vek in kan nih khal khat le khat bawm aw tonh uh sila nehnak cotlang tu si zuam uh si!  

No comments:

Post a Comment