Hruaitu, Hruaimi le Buaibainak - Mai Esther Dimte (HLD)

Leaders think and talk about the solutions. Followers think and talk about the problems. Hruaitu pawl nih cun buainak a um tikah zeitinseh kan tthat ter lai ti an ruat lio ah hruaimi pawl nih cun cui buainak lawng an ruat ih a kong an ceih tiah Brian Tracy nih a ti. A sim mi hi ka hmuh ve lengmang mi le ka ton ve lengmang mi an si. Ka ruah ve dan cu thuhla buainak a um tikah hruaitu le hruaimi nih culawnglawng sim le rel si lo in a rang kho bik in cui buainak cu thuttha suak kho ding in kan tawlrel khat awk a si tin ka ti. Hruaitu nih a kuttang minung pawl mawithau lo tuk in soiselnak le dohdalnak an ton tikah kutsih in a to men awk a si lo bantuk in rianttuan pit hawi dang khal nih an tuah awk a si ve hlei lo. Rianttuan khat nak hmun ih buainak a um tikah hruaitu zaten le hruaimi zaten rualrem ten le thinsau ten cui buainak cu a ran nak kho sung in kan rem ter lawnglawng ah kan sullam a tluang lai. Cutikah kan kut tangah mi nih rianttuan an huam lai ih kan mah thawn rianttuan khat tu si khal a nuam an ti lai. Rianttuan tu an ii nuamh ahcun an rian hma a kal ih ruahnak ttha le ruahnak thar tampi an suahpit kho ih an tuahsuak kho fawn.

Hruaitu kan si ah simaw, hruaimi kan si ah simaw kan rian hi zeiseh a si? Khoi hmun ah seh kan dir? Au lam ah seh kan ttan? …tbt pawl kan ii fian lawnglawng ah lungrualten lam hlat pi ah kan kal khat kho lai. Cuti si lo in a duh mi nih simrel hni sehla a duh mi nih ngai hni seh tin kan kutsung ah a um mi kan power hman zia thiam lo in dung kan sit hni men a si ahcun a tuan ah maw a tlai ah simaw an kan kaltak te lai. Hruaimi nih pakhat le pakhat kar lak ah a si kho sung in a tlawm bik in buaibainak suah pit tu si ii zuam ding. Buaibainak suahpit tu si kho khi hawi bangh a si lo ih hawi hlei ih fim khal a si fawn lo. Kan hmai ahcun mi nih kan tthat nak lawng an sim ih an kan porh lengmang ko lai nan kan dung ahcun kan tthat lo nak thu sim dingah an nazi tampi an hmang siang tihi kan ii fian a hau. Hruaitu kan si ah, hruaimi kan si ah, mi zeizei kan si ah siseh kan theih mi thu lengah pakhat hmanh porh bet lo ding le simrel sin lo ding hi kan ii ralrin ding a thupi taktak mi a si. Hihi thei lo in kan duh hmasisawk in thu kan sim le kan va porh bet tikah a huaha lo in buaibainak a suak. Cui buainak a suak tikah a thei lo le a sim lo bangten daiziar in kan um men tikah a rak thei tu ih thinhonnak meisa a hlio ter sinsin. Pupa nih “mi thusimh le ar hma cuk” an ti kha kan rak thei ttheu lo. Buaibainak ih a tam deuh cu a phi ai zul cih ringring mi a si. Cui a phi cu au hnen ah a um ti khal theih dih cia mi a si ko nan mi pakhat kan rem lo ruangah simaw, kan nahneih ruangah simaw, mualpho hni seh ti kan duh ruangah simaw tin a ruang a phunphun ruangah a phi a nei tu hnen ah thuhla tiang lo in zapi zaraan nih duh poh in simrel a si theu. A cung ih kan sim cang bantuk in buaibainak kong a simrel tu cu hruaimi pawl an si ih buainaknak sung in a ran nak in remdaihnak suak ding in a tawlrel tu cu a hruaitu kha an si. Kan nih teh zeibantuk hruaitu seh kan si ih zeibantuk hruaimi seh kan si ve ti kan i cekfel a hau. Hruaitu pitling nih cun amah mual a pho bantuk in midang mual an pho ve ding a duh lo ruangah a si kho sung in an hmin khal langh ter lo in a huhphenh sak hni theu. An simrel mi le an thil tuah mi khal a huhphenh sak hni theu. Minih cutin an in ti khatin an in ti tiah khal thusia mi a va sim sal dah lo. Mi nih an rak simh mi khal a va suah hni sal dah lo. Mi pakhat hi kan thinlung sung ngaingai in kan duhdawt le a zawn kan ruat a si ahcun va relsiat cu sim hlah mi nih an relsiat hmanh ah kan huhphenh sak lehlam ttheu. Ralhnuam tuk le ttihhrut tuk ih um cu mi nih zomhtaih nak le lu cung ah ek thawh tuar nak a si. Minih a si lo tuk in puh le mawhphurh na ton tikah poisa lo tuk in na um men awk a si lo. Lethnu ah khabantuk puhmawhnak a um sal lo nak dingah atu in nai ralven cia a hau. Thilsining na sim huam lo le na sim duh lo a si ahcun nangmah le nangmah phuhrun nak na nei tinak a si lai. Hruaitu kan si ah siseh, hruaimi kan si ah siseh kanmah le kan pawlkomh karlak ah tthathnemnak a suahpit lo mi thuhla tuah hi hrial cang uhsila mi thusim sin mi khal a zaten va zumh ttheh hmang hlah uhsi! Kan minung hawi pi siatni tthatni an ton caan ah kan awkam zaang in thuhla thanh le thawngvang deih cak uhsila mi kong thawn pehpar in kan kaa rit sehla a si kho sung in kan mai hna sung in eh ter thiam ii zir cio uhsi! An kan dawtu nih kan tthat nak an sim lai ih cam a ttul caan ah an kan cam lai ih thilsining an kan simh lai. Sihmanhsehla an kan daw lo tu nih cun kan siat nak an sim lai ih kan thil tuah mi poh an kan soisel lai. Cucu vuleicung dan a si. Akarlakah a um mi nang le kei nih kan theih mi thu vialte hi kan hngilh colh ding a ttha mi le kan cinken ding a ttha mi thleidan kan thiam a hau. Thu tuah tu si lo in thuremh tu si ii zuam uhsi! Mi mualpho ter tu si lo in mi huppheng tu si ii zuam uhsi! Mi va rel lengmang tu si lo in mi thazaang va petu si hoi ii zuam uhsi!

Hruaimi nih zawn kan lun le thusimh kan ngai ahcun hruaitu cah rian a ol ter ih tha khal a thawh ter. Cubantuk thotho in hruaitu khal nih kan mipi pawl le kan rianttuan pit mi pawl ih duhnak hi zeiseh a si timi theihsak in le an harsatnak (struggles) pawl hi zeiseh an si timi theih sak in kan hruai hni ahcun zawn a lung mi le thusimh a ngai mi an si zia kan hmuh lai ih hruai le riantuan pit an nuam ngaingai lai. Buaibainak kong maw kan simrel lengmang hrih lai cui buaibainak seh a ran nak in kan remhtthat lai? Duhhrilnak cu kanmai hnen ah a um. Nitinten a ttha mi duhhrilnak tuah kho tu si ringring ding in Bawipa nih fimkhurnak ten dunghmai zohthiamnak le thuruat kho nak thlasuah kan pe cio hram ko seh!