Last breath

If I could I would hold September in my hand.... 

Not sure If I am quite ready for October.... 
It is going to be the longest month of the year..... 
...it is simply because.....
On this very month, my heart was broken....
....I felt lost...disconnected...dissociated...
Some late nights....just me and the memory
Tears join sometimes....dreams follow afterwards...
I still remember that so shocking phone call from my Mom...
......half way around the world.....
I could hear the silence of sadness in her voice
...saying that my late Daddy fell off the house.....
.......injured severely and was hospitalized......
.....it was 1st day of October 2012....
......On the 2nd day, he had surgery.....
.............................Failed.............................
He passed away on the 3rd day of this bitter month of October.
Buried him on the 4th and we are grieving ever since.
....So long, he's gone......

Rest in Peace pa Con Iap (53)

Rualrem Salnak Thlacam (+playlist)

Pathian kan Hrampi - Rev. J Hme Bik

Zei thil poh nih hrampi kan nei dih. Zawng phun nih zawng an hrin, vuiphun nih vui an hrin, vaphun nih va an hrin, ngaphun nih nga an hrin ve ih, minung phun nih mi nung an hrin ve. Sertu cu pa Pathian asi. Gen1:1-31

Sual ah kan tluk nak

Gen 3:17 ah cun Pathian nih ei hlah kan ti mi thei na nupi thu na ngai ruang ah, na ei ruang ah, nang mah ruang ah vawlei hi siat ka sirh ati. Rom 5:12 sual nak cu mi pa pa khat thawng in vawlei ah alut ih sual nak nih thih nak arat pi ati. Cui ca ah a thi kho mi poh hi Pathian thawn ai then mi sualfa cu kan si.

Pathian cu dawtnak asi.

Pathian nih vawlei hi a dawt tuk ruangah afapa neisun apek John 3:16. Fapa a zum mi poh cu an thi lo lai zung zal nun nak an nei lai ati. 1 John 5:13 ah fapa a zum mi poh cu zungzal nunnak an nei ati. Dawtmi Jesuh kan zumle veten pathian pek mi zungzal nunnak nei tu kan si i cun kan thla rau le Pathian thlarau ai fonh ih Rom 8:15 “abah ka pa” tiah kan au ih Pathian fa kan si. Cui ni in cun Pathian kan hrampi asi ih roco tu kan si.

Abaraham nun in

Abaraham cu Pathian nih a kawh nak aw a theih tik ah a fial mi 3 le a kam mi 4 a um.
A fial mi:

1.      Naram nakaltak lai

2.      Narualsan

3.      Na pa in na chuah tak lai ati

A kam mipawl

1.      Tefatam pi kan pek lai

2.      Miphun ngan piah kan ser lai

3.      Thlawsuah kan peklai

4.      Nahmin kan than ter lai ati

Zumtu Abaraham nun in kan cawn ding mi pakhatnak asi mi aram cu a kaltak na in arual san Lot ai kal pi sung pohpoh Pathian thlawchuah adong lo Pathian aw athei lo. Gan 13:14 ah Lot a then hnu lawng ah Pathian aw a thei. “Kei mah cu phaw ban tuk in an veng tu ka si” ati. Dawt mi kan pianthar lawng a za lo Pathian kan hram pi asi ti kan ka ih kan sim men si lo in Abaraham ban tuk in Pathian  a bia ban tuk in kan um kan kal ngam lawngah Pathian  aw Pathian thawsuah kan co lai.

Moses nun in tha zang kan la hrih lai Exodus 2-14, Heb11:25

Moses cu 120 adam  Deut 34:7. Asan hi kum 40 cu faro in ah, kum 40 cu ramcar ah tuu akhal I a dang kum 40 cu ram car ah a mi Israel mi hruai in acaan ahmang. Thazang kan lak ding ka duh mi cu: Moses nih Pharaoh inn ah a um na in Israel i ka si ti ai hngil lo. Dawtmi khoi hmun kan phan hman ah kan miphun kan hngil lo ding hi a thupi ngaingai. Thlarau lam in thazaang kan lak ding ka duh mi cu a thazaang hmang in le Pharaoh hnen ih a cawn mi in ka mi ka run lai a ti lio ah Pathian nih a ngah lo ati ih ramcar ah a kuat (kan mi pi hruai kho nak ding ah hin Pathian thazaang pek le hruai pi a hau ti akan sim duh mi asi]. Kum 40 ram caar ah tuu thin sau te in a khal ih a thazaang le a fim nak mi mung lei in a dawng hnu ah Pathian nih ka mi pawl hruai tu ah a za cang ati ih a kawh. “Kai tlak lo, kasi kho lo lai, ka rin a hak” tiah vei 3 a el nan Pathian nih hman a zacang ati kan um pi lai  ati. Thlarau lam in  zei hmanh kan si nawn lo kan ti kan bei a dongh hnu ah hin Pathian rinsan kan thiam ceu ih cun Pathian kut cak alang theu. Thla na cam kho nawn lo, hla na sak kho nawn lo, na nun a ro ih nun hman na huam nawn lo lio ah thazaang pe ding in le bawm ding in Pathian cu kan kiang nai te ah aum ko nan sin ah zung zal ka um lai a kan ti. Mathai 28:16

Moses nih aton mi buai nak aremtuah mi pawl
1. Ti kha buai nak Exodus 15:11-12  thlacam nak in Exodus15:25 ti a thlum sal
2. Ei le din buainak Exodus16:1-30 thlacam nak inExodus 16:4 mana hmuk in
3. An ti a hal tik ah Exodus 17:1-7 thlacam nakin Exodus 17:4 lungpi in ti asuak
4. Sa ei an duh tik ah Number 11:13 thlacam nak in Number 11:11 nimte sa in
5. Mi Riam nih a doh tik ah Number 12:18 thlacam nak in a phar adam.

Moses hi pa Pathian nih lungnem bik ati mi asi  zei thil a ton poh ah thlacamnak lengmang in aphi sin. Dawtmi kan ka in Pathian kan hram pi ti cu a ol te nan nifa kan hrampi si ding in cun a ol lo. Thlacam ti cu Pathian i boh chan ti nak asi. Kan khua kan ram nih  thlacam mi si uh si. Exodus  32:1 in kan zoh tik ah  Israel pawl Moses ni 40 a um lo kar ah  milem an rak biak. Aruang cu mit ih hmuh mi Moses kha hruai tu taktak ah an ruah ruangah asi. Mi thong thum an thi phah. Nitin te an hmai ah sun ah min mei pi, zan ah mei tleu pi akal leng mang. Rawl an tuk ah mana. Ti an tuk ah ti. Sa antuk ah nimte sa in Pathian nih a cawm hni Moses nih thla a cam an hmu lengmang ko na in an thlarau mit vang lo an lei mit lawng nih an hmuh mi Moses an hmuh lo nak ni 40 lawng ah cu tluk ih azoh khen tu Pathian cu dung an mertak ih  milem an biak tak ruangah Pathian nih nun asim hni ih mi 3000 an thi nak asi. 1cor 10:1 in kan zoh ah cun Moses zul tu pawl nih Pathian an lomh ter lo ruangah an ruak these ram ah ai thek ati. Kan ca ah nun sim tu dingah ngan asi ati. Tui kan caan ah hruaitu mit ih hmuh kho mi  kan u pat a tha ngai te ko na in cui hnak in ka i ralrin dingah a thupi ngaingai mi cu afial tu Pathian asi hi theih  i fian hi asi. Hruaitu hmai ah fel te ih um crusade caan, camping caan ah i nuam ngai na in thla khat hmanh anguh lo mi  kan tam mi hi ruah ding aum ngaingai cang. Kan theih mi Pathian bia hi anung mi thil ati ko mi asi ruangah hruai tu an um lo hman ah kan thei mi Pathian thu hi zulh  i tleih ding kan si. Cun Pathian thu khal hi asim tu zoh in ngai kan hmang. An sim mi hi Pathian thu thawn ai keih maw, a hman maw ti hi kan zoh kan check caan acu cang. lamkaltu 17:11 ahcun Paul sim mi hi ahman maw hman lo tiah ca thiang ni fa ten an rel an check leng mang ti kan hmuh. Hruaitu cu mi nung an si caah an tlin lo nak aum kho. Jesuh nih  Mt 23:3 ah hi tin asim hni. “An in sim mi cu tha ten nan ngai lai, an nun bel cawng hlah uh” ati. An nun kan cawn tlak a um lo mi khal Pathian nih nga le lang ak hman a tul caan ah a hman hni theu ruangah mi zei ih Pathian thu a sim hman ah kan ngai le kan check ahau. David siangpahrang nih siangpahrang ka si ati lo profet Na Than sim mi kha Pathian sim mi asi ati 2 Samuel 12:1.

Bia dongh nak

Exodus 33:15 kan zoh ahcun  nan lung a khong tuk. Nan hnenah ka kal nawn lo lai van mi thawn nan kal lai ati. Moses nih kan sin na kal lo ding ah cun hi hmun in kan thawh ter hlah. Na kan kal pi lo ding ah cun miphun dang hmai ah ka dir kho lo lai ati. Kan cawn awk cu Moses nih cun rawl pe tu le ti pe tu a har caan ih bawmtu lawngah pa Pathian a sawm lo. Ni fa tin kal pi tu ding hrimhrim ah asawm. Pathian lo in zei hman ka tuah kho lo ti hi ai fiang tuk. Dawtmi unau Pathian tel lo in kan um kal nak, kan ei din mi, thla cam ta lo ih kan um kal nak kan eidin mi thil hi Pathian zei kan rel lo le kan sin um pi tu ih kan duh lo nak alang nak asi. Mathai 7:24 ahcun ka bia a thei ih a thei bantukin a tuah mi cu lungcung ah inn a sa tu mifim pa bantuk asi ati. Thli sia le tilet nih a hnin kho lo ati. Dawtmi kan miphun, kan innsungsang, kan pum pak kan
rawk lo nak dingah pa Pathian bia hi kan thei lawng aza lo  kan zulh kho nak lai ca rel tu kan zate cungah bawipa nih thlaw kan suah hram seh! Amen

Sermon tawi - Ngun Siang Dim

Duhdawt mi Ramthlo unau nan zaten Pathian thawng in nan dam cio ko lai tiah ruahsannak ka nei. Ngeihsiat mangbang i um mi nu le pa u le nau hawi le kom ka zaten thazang a thar i la sal ding ah sermon tlawmpal te ka rak ngan. 2010-2011 Yangon tlawng ka kai lio ah kan tlawng ah kumthar Bible caang zuk nak kan nei i Joshua 1:9 kha ka rak zuk ngah dah. Thazang tampi ka ngah i hlawhtlinnak khal a ka pek. Ka u Ngun Val nih a kan thih tak ti thawng ka theih i thazang ka lak nak Bible caang khal asi. Tu ah a thar in thazang la sal cio seh la ti ka duh. Minung hi kan i ruah ning le kan khua khan daan in thil a si lo tikah kan lungre a thei i kan hnabei a dong tuk theu. Kan mawh lo, kan vun i ruah san tuk mi tlamtling lo in thlilak i lei khu zam men ban tuk i parrang I pat theh cu a poi tuk hrimhrim ko. Thih le loh nak, dam lo nak thinpit vansan nak vial te cu hi vulei siatserh nak ram kan nun sung ahcun ton lo awk tha lo mi thil a si fawn. A tong cia mi lawng te khal kan kan si i a tong lai ding lawng te khal kan si ko. Minung lam in vun ruat ah cun thin hi a pit ko.­­­­­­­

Hi Jos. 1:9 sung ah Pathian nih kan hnen ah direct in ti lo hman sehla, Joshua Pathian cu kan Pathian a si i Joshua neh nak pe tu Pathian cu kan Pathain a si ve. Tih hlah raltha ten kal ko, tu na ton mi har sat nak ih na rel mi vial te kha hmailam caan ah a thlum bik mi thei a tlai ter tu dawm tha bik a si te hoi lai.

Israel hruai tu Moses a thih hnu ah Pathian nih Joshua kha Israel hruai tu ding ah a hril. Joshua nih Kanaan ram va lut i Kanaan miphun pawl va doh i an ram va lak ding hi a mi nung si nak in cun a tih tuk ve ko. Cuiruangah Pathian nih a hnen ah "tih hlah na hnen ah ka um ko, kan kal tak lo lai i kan hlaw fawn lo lai" tiah thu a run sim kha. Joshua nih khal Pathian ai bosan i ral tha ten a mi Israel pawl Kanaan ram sung ah a lut pit hni. Kan doh lai ding mi Kanaan ral pawl kan tih ve ko lai. Minung si nak in vun ruat ahcun thin a phang i tha a thir thluahmah ko. Kan i bosan em em mi kan nu kan pa, kan u kan nau, hawi le komh vial te nih ni ni khat ni ah a kan kal tak teh lai c kawh, i rem can lo nak tam pibkhal.kan tong hrih lai si kaw, cu tik ah thin nau lung dong nak ah hmang lo in,Bawipa kan Pathian cu kan hnen ah a um ring ring ko an kan kal tak lo i a kan um pit ko ti thei in hmai lei ah raltha ten kan kal sin sin lai uh. Joshua cu Pathian nih a fial bantuk in Kanaan ram ah a mi Israel pawl thawn an tuk tik ah a rak kam cia ban tuk in an pal mi ram hmuahhmuah cu neh nak a pek i cawhnuk le khuaitizu luan nak ram cu an ram ah a can ter. Hi vulei kan nun sung ah Pathian nih a mi le a fa pawl hi har nak ton a kan siang ko, a sinan har nak nih neh a kan siang lo i a fapa Jesuh khrih kha har nak phun kim tuar in le vai lam ah thih nak tiang tuar in a kan tlanh sal. Hi tluk sunglawi mi dawt nak kan thei thiam ah hin cun mu, vulei hi kan tih awk si hrim hrim lo. Ral tha ten kan kal lai i kan pal ngam zat cu Pathian nih a kan pek hrimhrim ko lai. Tih hlah Pathian cu kan hnen ah a um ko. Cak tak in le ral tha ten kal sin uh si. Bawipa kan Pathian cu khawi hmun kan um le kal nak ah kan hnen ah a um ring ring ko.
Lungawi hnangam deihnak thawn Pathian nih kan um nak cio ah kan umpit hram seh!
A siar tu nan za te cungah lungawi hnangam deih ak Pathian nih in pe vingmang hram hni seh! Kai lawm.

Siangte,

Singapore

Ramthlo Authawng - Nei Thang

Khuasung khualeng a um mi kafa le dam in nan um cio maw tin nan zaten nan kut nem kan tlai hni. Nan pu nan pa raltha in rak an rak doh nak ruangah Ramthlo tiah ka hong dir i cui sungah Vantualrawn, Dokthek le Tlangzar tin veng kan neih hni.siatni tthatni ah lungrual ten nan i zohkhenhnak hi zoh tthimh awk tlak hrim hrim asi. Khua caah tin Nunphung khal nih thazaang suah in lam nan remh. Vok Ar satil khal kil kho tawk ten nan kil mi sifak nuhmei pahmei nan dawt i khrihfabu nih siseh khuasung uktu khal nih nan dawt hni i din-ei lawng silo in in le lo tiang nan sak sak hni. Kafa le nan nung ning hi ai dawh tuk ko e. Inn sak nak caah mualthing, far, tlor siseh atul mi tlah cihkhuah tiang in kan ret sak hni i khualtlung sahnam riaknak caah inn thatha nan sak i mikhual an i lawm i Ramthlo nan mawi ter. Nan paw cawmnak caah Tipi, Rialsia le Thian ral va tla cu Zinghmu tlang in an luang i Tualzam, Kawlrawn le tiah hmunhma tha cungah capani buh nan cin mi nih zei tluk in seh nan um nak acawi san i milian le midawh ah an in can ter. Fur, tthal, khuasik ah a caan kim ten cin awk ttha nan nei i a hmun hma duh in Zo le Sim ah nan duh poh nan cin kho i khop le hlim te khua nan sak mi kahmuh ah kai lungsi tuk hrimhrim. Rawl suan nak ah thing thatha an um i tlang tang in tifim te asuak i nan coka tiang aluang thah hmanh hau lo khop in athianghlim. Satil ar va caah hmun hmatha khal a um i satil khal in pumcawmnak tampi nan suah kho i ka sungin thil tha lawngte nan suah mi cungah lungawinak tampi ka nei. Maw ka fa le nan caah hin zeithil tal bawmh kho mi ka nei hrih kho lai maw? Tuarthlua tlang ah dawh ten le Zinghmuh tlang ah dawh ten thinglamtah nan ret. Zeitluk in Pathian caah le ka caah dawh nak a langh ter i lai tili nih zeithluk an in cawisan. Khuapi pahnih karlak ah kan ret hni i nan duh mi khal ol ten nan ngah kho zeithluk in nan i nuam. Tlawnginn siseh, mucu siseh athatha nan neih i khua dang tiang fuhpanh in an ra khual ngai nak ram si seh mu. Biakinn thatha nan i ret i pastor le mifim mithiam khal tampi kan neih hni i hawi dang hnen ah kan zahpi hni hrimhrim lo. Hitluk in dawtnak in a khat mi kafa le zei ka ruah ah hinseh nan ca-ah catbang lo in Zinghmuh tlang in kamit thli a luan? Khuazing a bia mi nan pupa hmanh nih heng kaw dawtnak, ngeihthiamnak te thawn khua an sak cu. Ziah kafa le atu Pathian san, fim san kan ti ruah nak ttha a tlau deuh deuh? Zingka na thawh i Tuarthlua tlang le nitlak lai i Zinghmuh tlang cung i a raangte na hmuh mi tal nih khin na nun an si ko maw? Dawtnak inn sak hi atlai lo. Ka fale dawtnak mangttam le uknak mangttam nan ka tlunh hnawh cu kei cu mihmai ka hoi ngam lo i Nan NU RAMTHlO cu lungkuai thinpem in mitthli thawn sunzan khua ka sa ko e. Sihmanhsehla mu ka fa hniang le nan tuah sualnak cu mu kan let rul lo hni i mu dawtnak ten kan ngeih thiam ringring ko hni. Na Nu Ramthlo hi daw ve awla a sung thil vial te hi mu na ta, ro ca-ah kan ret sak mi fawh ansi cuh. Hi kan roh hni mi thil kil khawi hi nan kumkhua ca-ah hengkaw asi. Ramdang mi nih maw an ka kil lai ka ka fale Zinghmuh tlang cung in sang pin khua cuan hnik uh si mu. Zei asi khal le nangmah thotho natul ko. Nan nih cu lungthin thiang mi le pakhat le pakhat i ngaithiamnak lungthin nei mi nan si mi hi kei ka hawi khua hnen ah kai uar mi le ka hmai hngal nak asi.

Ka fale let hnu bik thu cah kan duh hni mi cu Tlang sangpi nasi lo khal le Hmun rawn fate tal si i tum.Tthatnak natuah kho lo khal le siat nak tuah tu hrim hrim vasi hlah uh mu! Ka dawt mi pawl ka hmun le ka hma ah hnangam ten nan um kho nak lai ka mitthli le ka thlacam cu a rauh hlan ah tep ko uh si mu.....

Kai lawm,

Nei Thang, USA

Tuarthlua Zilthli Au-aw Cazual le Salai Phun Hre Mang Interview

TZ: Tuarthlua Zilthli au-aw unau rual in thusuhnak tuah kan lo duh ih na caan in pe thei pei maw?
MP: Hnatuan ka buai tuk ih ka lo let man hngai lo ding tivek tongfang cu ka nei hrim hrim lo ih, caan ka lo pek thei tuk panteh.

TZ: Na hmin, na nu na pa hmin pawl in sim thei pei maw?
MP: Ka hmin cu Salai Phun Hre Mang asi ih duhkhawh ah MangPi tin in ko.Ka Pa hmin cu Pu Leng Uk asi ih Ka Nu hmin cu Pi Doi Iang asi.

TZ: Na rak tlanlennak le Kawlram na rak suahsannak thu pawl in in sim thei pei maw?
MP: Chinram, Falam khuasung ih thanglian mi ka si. 1999 ah phunhra ka ong ih ramleng ka suak hlan tiang Falam ah ka um ko. Ramsung ka um lai ah phunsang tlawng leh adang tlawng  khal ka kai nan, hluhsuah man lo in sumpai hawl ah kum 2003 ah malaysia ka rak feh ih kum 2007 ah USA ka thleng.

TZ: GFYO hotu a si tin kan thei, nan hnatuan dan a tawi zawng in in sim thei pei maw?
MP: GFYO timi cu Global Falam Youth Organization ti asi ih kan hnatuan daan a tawi zawng in cu Falam timi thawn a pehpar aw mi ah Mino dinhmun in Khua le ram hrang kan ti thei tawk hnatuan ve ding ih 2011 ah dinkhawm mi asi vek in, Falam peng hrang ih tih anung mi pawl kham ding le thanso nak lam siseh, khuasung tuahthat nak lam pawl siseh Mino pawl nih hoha in mipi thawn hnatuan tlang tivek pawl an si ko.

TZ: USA Ramthlo pawlkom ah tla na tel tin kan thei. Nan cangvai dan ziangtin na hmu?
MP: USA Ramthlo Pawlkomh hi atu tiang cu kan phur tlang hngai zet ih tuhlan khal ah cangvaihnak tete pawl ah phur zet leh thatho zet in an/kan tel cio cu abang. Asinan tuhnak in cak sinsin kan feh atul ding in ka hmu.

TZ: Ramthlo mi hi ziangmi zawn ah kan tlasam tin na hmu?
MP: Minung pakhat fingfing ih tlaksam nak cu adang cio ko ding,kan thu fehpi daan le kan lungput um daan hrek khat pawl cu abang awk mi ka hmu phahphah. Mi va sunloih  leh mi va lawm ding mi tla khi a tih in kan tih abang.Abur ih hnatuan dingmi aum tik ah kan uar lo zawng asile zianghman rel hlan in hmuhkawinak(negativeview) kan nei cia,himi hrimhrim hicu kan tlak sam pam.Apalh mi rem kan tum lo ih a palh nak zawn te ah ka khuaruat nak acak zet,kan awnau atamtuk tik ah Hotu/Hruaitu pawl an tha anau ih thu thatha ,ruahnak thatha asuak mal ter sinsin.

TZ: RYO ih TZ au-aw cazual kan suahmi teh na siar theu maw? Ziangtin na hmu?
MP: Ramthlo Youth Organization ih Tuarthlua Zilthli au-aw cazual nan suah mi hi ka siar ringring.Milai pawl ih kan thanso thei nak ding lamzin pawl ah calai hi atel ve.Kan sair tam le kan hlawk pi ding ih,kan sair mal le mi kan bang lo pei ih mi dung ah kan tang ringring ding asiko.Atu vek Ramthlo Youth Organization hoha nak in nan cangvaih thei ih ka lo lawm zet hngai,pehzulh in nan suah thei ringring ding ah saduh ka that zet.Cak sinsin in feh thei hram uh.

TZ: Ramthlo na miphun pi hrangah na ruahnak le na sunmang in seu/sim thei pei maw?
MP: (Capoh: Himi thusut nak cu Ahmaisa bik ah Ramthlo khua bawi ka rak cuh ta atul ding ual,hehehhee). Kan dung nai te ah Ka rualpa nih "Mangpi,tulai Chin media na siar maw?Nan khua  Ramthlo ah khua bawi cuh awk mi kha in ti ih lau zet in ka siar ve. Nan khua cu thanso ter an duh tuk si hi khua bawi hman an cuh awk rero,kan nih kan khua tla  cu khuabawi hril awk aol tuk tin hni phah ten" in ti. Ka let lohli thei lo,ka ning azak zet khat lam ih ato mi ka rual pa nih le "Khuasung ih zohkhen tu tha nei nawn lo Pitar leh Putar pawl bawm duh ruang ih buai mi siseh la zoh  amawi zet lo ding maw? Christian le kan si ti awk si sinak duh tuk le mi puar thau vek kan si ringring tla hi" tin arak tong bet lala, ka lu hman ka tung ngam nawn lo. Cu lai ah ka Leng nak inntek pa nih "Fa len uh laitlang kan um lai ah Thawpat kung kan nei ih ahnah leh akung atha zet ih veng hnen pawl sukso an vak caanah nan Thawpat kung arah thei tikah cu ava tam hmel ve tin an ti cio, kum rei lo te ah arah hmu ta man lo in kan thawn awk. Arah atam/tha ding nan zum maw? Ani khua akim le cu kan thei leh ko ding, minung cu kum reipi kan dam lai ding si" tin coka lam ihsin arak tong ve.

TZ: Ramsung ih a um mi Ramthlo mino hrang ah thucah duh na nei maw?
MP: Cah duh mi  atam pi thei ,ngan sun te sawn kha tlun thei zuam uh.

1.      Ahlan le tusan abang awk nawn lo ti mi thei ringring aw.

2.      Fimthiam nak leh zir nak hi upat hna thiam aw.Trianing tivek aum tinte kai/tel zuam aw.

3.      Atlai timi aum lo ih kan thlai kan thei awk lo sawn mi apoi sawn timi  thei ringring aw.

4.      Pathian tinzah awla Christian mino tha si va zuam ringring aw.

5.      Khua le ram hrang ah na liang par ih tuanvo aum tik ah taimak suah aw.

6.      Tlanghram ih um duh tawk lo in Zinghmu tlang zim ah kai tum aw.

7.      Na khua ruah nak thleng aw la santiluan dawi aw,catha tam pi sair aw.

8.      Thuken nei awla thianghlim ten na hmai lam kha va nor vingvo aw.

9.      Mi na va sunloih vek in nangmah khal mi ih sunloih tlak mi si va zuam aw.

10.  Na tuh vek in an at sal ding timi kha thei ringring aw.

TZ: Hnakruh hawl lai a si an lo ti, nupi dingih na duhzawng in simthei pei maw?

MP: Ka duh zawng ka lo sim ding ih in rak kuat thei pei maw? Made in Ramthlo rori ,,,hehehhehe..Ka nupi ding ah cu keimah hnak in afim atawk mi sisehla, amah nih khal in kai hruai thei mi sisehla.Pathian tihzah mi, innsung sang zoh khen thiam leh a thin tawi lo ih tongmawi tete tong thei mi siseh la tivek pawl an si ko. Ka sim tamtuk le cu Fala pawl nih in biak duh nawn lo pang ding, athu tam tuk in ti ding ual……

TZ: Hnakruh hawl lai pawl hnen ah na cah duh mi?

MP: Hlansan Pupa tongthim ih " Nupi cumkel Hruangsia thleng kel " tivek pawl ruahnak kha nei hrim2 hlah uh.Acang thei asile mah khuapi(Made in Ramthlo) te nei thei zuam uh. Nangmah hnak ih azir sang sawn mi va nei tum aw.Christian innsang mawi din duh nak mit thawn hawl aw. Ka lo cah mi le Na tumtah mi kha Pathian hnen ah thlacam nak thawn dil aw. Milai khawkhaan nak ah Pathian atel lo le alak asi timi thei phah in hawl aw.

TZ: Na caan in peknak parah kan lungawi zet. Na hnatuannak ziangkim ah Pathian in lo umpi hram seh!
MP: Kei khal tampi ka lungawi! Amen!

Kan Nunnak Pangpar Bang - Mai Esther Dimte (HLD)

"Nunnak hi sumpai in cawk awk tha sehla milian pawl an thi dah lo tur" kan ti theu mi nih hin khurkhua tampi a ka ruat ter.  Nunnak le damnak ah khoi seh a thupi deuh ti ka ruat ah hin a phi ka suah kho lo caan a tam tuk.   Minung kan nunnak thaw te a hong um ko hmanh ah kan ngan a dam lo, tirawl kan dingei kho lo, a thlum al kan tep kho lo, kan duh bang in kan ringholh kho lo, hawi hnen ah kan i pawl kho lo, pawk le cawi som in khua kan sa, mi hmaisong em em le mi mithmai zoh bu in caan kan hmang.  Hi lak ah ngandamnak hawl in a suk a so ah duhdawt mi sungkhar, sungkhat unau, khuapi vantlang nih mi mi an kalpi, mi an veh,mi an zoh, mi an bomh, mi thla an cam sak, mi thazaang an pek.  Dunglam in dirkam pi tu tampi nei lakah rinsan awk pakhat te hmanh nei lo tu khal cu an rak um ve thotho.  Tuisan ah ram dang um unau neih lo ahcun duh bang in sizung sang le sibawi tha thawn i thlop kho ding hi thil harsa ngaingai asi. Asilen, ramdang um sungkhar, sungkhat unau kan neih lo ruangah le sumpai kan neih lo ruangah Pathian kan phatsan lai maw?  Phatsan lamlam hlah!  Ziah ti ahcun Pathian cu nuhmei farah pawl i Pathian, hngaktah buangro le mi sitha pawl i Pathian, thleidan nei lo Pathian, lei le van sersiam i thil dang vialte khal a sersiam tu Pathian asi ruangah asi.  Cui Pathian nih cun na zumh zat, na deih zat, le nai bosan zat in thlasuah an pek lai.  Cuiruangah, vuleicungah hawi bang in ka lian lo, hawi bang in ka fim lo, hawi bang in sungkhat unau mi thawngtha ka nei ve lo tin thinnau in um pang hlah! Sumpai tampi khal nei ko na in, sungkhat unau rualsan mithawngtha khal tampi nei ko na in, neih le siah vialte khal zuar in ngandamnak hawl ko na in  mual an kan liam taak thotho tu kan duhdawt mi kan sungkhar pawl cu “nikhat te cu kan dam pit hrih ko.”  Kan in kawh nak aw kan awi ta aw la “kei cu ka kal cang lai, kan i tong sal te lai” ti tel hon kan sim ta ko kan ti mi cu an thei kho nawn lo.  Vuleicungah zei seh tlaihsan awk um?  Minung kan nunnak cu pangpar bantuk men te an si ko.  A ci in kan i thok.  Kan hong keuh i kan hong thang lian.  Kan hong par i kan hong ziam.  Tidai thaten toih mi le dawm thaten pek mi pangpar cu sau deuh an par nan an caan a dongh ah cun an uai in an ziam ve thotho.  Unau, pangpar pakhat nih a san lio ah zeitikcaan hi seh a sunglawibik lai tiah na ruah sak?  A ci? A keuh? A kung? A par? An zaten bangrepten an thupi dih ih an sunglawi dih.  Kan hngaksiat lio ah sual nei lo le mi ngeihthiam nun nei tu tin duhnungzaa ngaingai in au poh nih an kan hmuh i an kan lomh.  Nikhat hnu nikhat kan hongthang lian i kan hong par.  An kan hmu tu poh nih “ai vai dawh ve. A rim a va hmui ve” An kan ti. Kan hong uai i pamhmai in an kan ti lala. Kan ziam hnu ah, kan uai hnu ah, kan thih hnu ah kan minung hawi pi pawl nih an ron sim te ding mi, kan par ai dawh zia para i an ron ngan te ding mi hi a thupi bik lai tin ka ruat.  Asilen, atu rori ah thi bang aw la na kaltak mi pawl nih na para zeitinseh an ron ngan lai?  Cui an ngan ding mi para cungah nang nih cun thuneih nak na nei kho nawn lo lai nan atu na dam lio ah remhkho nak caan le a tha deuh in ngan ter kho nak nawl na nei.  Kan para ngan thok tu cu kan mah kan si ko nan a eh nak ngan tu cu kan kal tak mi pawl an si.  Cuiruangah, zei thil kan tuah poh ah siseh, khoi kan um poh ah siseh, zei kan ruat poh ah siseh, kan hmailam caan le kan thihhnu caan tiang khurkhua fak pin ruat bu in nung cang uh si!  Para tha mi cu kan siar nolh huam lengmang nan para sia mi cu a eh tiang siar hmanh kan huam lo.  Na para mi nih an siar huam lai maw siar huam lo lai seh timi cu tuisun ni i na sining i zoh aw la na theih ko lai.  Remh tul mi a um silen remh.  Bet tul mi a um silen be.  Zir tul mi a um silen zir.

Pi Ram Taang (75) thlahnak capar!

Kan nih innsaang riahsiatnak ah in rak riahsia pitu zumtu unau, sungkhat unau le kawhhranpi pawl nan zate parah lungawinak tampi kan nei asi ti a hmaisa ah sim ka duh. Ka pi nan rak duhdawtnak cu tuisun a ruak ni ih nan ra thlah nak hin nan langter mi asi ruangah a nih khal in vancungram in hnisiamsi ten a lo hmu hai ko ding. A dam lo pek te in sizung ah in fehpi ih in um pi tu, in veh tu le thla in cam sak tu nan zate parah kan lungawi zet asi.

Ka pi hi sungkhat unau tampi nei mi asi lo. Fimthiamnak tlawng kai dah khal asi lo. Mi lian le mi neinung khal asi lo. Sihmanhsehla thlarau lam ahcun milian zet asi. A mah um lo sehla tuisun ni ah a tefa, a tufa le pawl hivek dinhmun kan thleng lo ding. Ka pi ih sunzaan catbang lo le a dam lo lai khal ih catbang lo ih a thlacamnak liolio ruangah Pathian nih thlasuah malzaa in ron sawm asi. Kan innsaang sungkhat unau rual hrangah thlasuah in phurh tu bik cu ka pi hi asi. A dam lai ah mi vek in nunnuam zet in kan ret thei lo nan ziangtik lai caan khal ah a phunzaai dah lo tu le mi kawk dah lo tu asi. Ka pi vek Pathian thei, rinh um, hmuhton mi kip ih lungawithei nupi nu cu kan khua le kan ram ah simaw, kan kawhhran pi ah simaw a mal bik pa hra tel um hai sehla kan khuasung le kan kawhhranpi cu taksa, thinlung le thlarau thumkomh in a harhdam ngaingai ding asi tiah ka zum. Ka pi vek ih mi piangthar le mi thinsau, thlacam nun nei le mi ngaidam thei nun nei tu si hi ka saduhthah asi ringring. Pathian ih thlasuah a pek mi damnak ruangah simaw, sumpai ruangah simaw, umnak inn le lo ruangah simaw, in ei ding tirawl ruangah simaw, sinfen ding hnipuan ruangah simaw lungawi thusim a bang dah lo tu asi. Pathian hnen ih a sim lawng tawk ati lo ih Pathian ih mifa pawl umnak biakinn ah zumtu dang pawl ih zohthim ding tlak rori khal in lungawithu asim ringring asi. Ka dam lo lai tinten sibawi ka hlam hlan ah ka pi ka hlam hmaisa ringring. Ziangruangah tilen ka pi in Pathian hnenah “Na fanu hi ron dam ter hram aw tiah Nazareth Jesuh Khrih hmin in zaangfah ka lo dil” tin thla a cam ah cun Amen a tuah manh hlah ah ka dam zo in ka thei awk theu. Cucu ramsung ka um lai thu asi ih atu ramleng ka um hnu khal ah ka dam lo caan ah simaw, innlam ka ngai caan ah simaw ka pi hi ka hlam hmaisa ringring theu. Ziangruangah tilen a nih cun phone biak tinten “Dimdim, ka lo ngai tuk. Bawipa nih thlasuah tampin lo pe sehla kan ram le kan miphun hrangah lo hmang ko seh” tin ziangtik lai khal ah ti lo in a um dah kel lo. Manh lo lai tak le phone card thun rero tul cing khal ih biak phu tuk mi cu ka pi hi asi. Keimah vek pi nei tu hi cu Pathian thlasuah co ngaingai tu an si. Atu khal a dam lo ti ka thei cingcing in “Pipi, America ah Master tlawngkai ka duh ih thla in cam sak aw maw” tiah ka ti ih “Um” in ti. A dam lo cing ten thla a rak cam rero ih tuisun ni ah Pathian in a thlacam a ron let asi. Ka pi cun a thei manh nawn lo ziangruangah tilen a thlacam lai in a it that lan ta ruangah asi. A thawthawt netabik tiang rori ih a te le fa, a tu le fa, a sungkhat unau, khuapi le kawhhran pi hrangih thlacam thei cu ka Pi Ram Taang hi upat lo theih lo asi. A nun hi cawng uh sila kan tefa, tufa le sungkhat unau, kawhhran pi zaten a mai fehnak hmun vanramnuam kan thlen thei ve nak dingah thlacam uh si!

Ka pi hi Pathian thawn a zaanmang in an biak awk ringring ih Pathian ih a fial daan vek in thlacam ringring tu asi. Inn khat ih kan um tlang lai ah zaantim mi kan it that rero lai ah tho in thla a cam ciamco theu ih cucu tuisun ni ah ka ngai bik mi asi. Kan nauhak deuh lai ah biakinn ah lungawithu asim rero ruangah mi nih in sawi theu ih ka thinlung ten ka thin a rak heng zet theu. Asinan, tuisun ni ah in rak sawi tu um hai sehla ziangtin ka let hai ding timi cu ka pi nih in zirh ta mi a um ruangah ka thiam zo asi. “Kei cu minung thangthat ka si lo. Minung mithmai zoh khal ka si lo. Pathian mithmai zoh in toidor ten a thusim ngai tu le lungawi thusim nunnak in a hnatuan tu a siahlawh men ka si” tin ka pi nih in sim ta ih cui thu cu tuisun ni tiang ka thinlung ah a caam. Ka pi vek rori in mi ngaidam nun ka nei thei ve nak dingah le minung mithmai zoh lo in Pathian mithmai zoh tu ka si thei ve nak dingah thla ka cam asi.

Tuisun ni ah nan nihlawh le nan tikcucaan sunglawi kan nih innsungsaang hrangah in rak pek ih ka pi nan upatnak nan rak lang ter mi cu kan san sung kan hngilh thei lo ding ih a kumkhua kan thei ringring ding asi. Kan lungawi tuk ti lo bak lo sim ding kan nei lo. Kan hrang ih nan eh heu mi le nan cemnak hmuahhmuah cu Pathian in a let sawm a let zaa in thlasuah lo pek hai hram ko seh! Kan lungawi!

                                                                                               

Bawikrih ah nan unau,

Dimte, USA

USA Ramthlo Unau thawngvang

               Ahmaisa ah damnak an kan petu kan Pathian a hmin thangthat in um sin hram ko seh! Pathian dawtnak thawng in USA phan mi Ramthlo unau nikhat hnu nikhat kan tam sin lengmang cang. Ahmaisabik a rak phan tu hi Hrang Lian Dim asi in 2005 ah a rak phan. Cuncun, midangdang an phan vima i tuisun ni ah cun kan tu le kan fa le pawl thawn mipum 14

2​

kan si cang. America ah cun states 50 an nei i cui pawl sung ah cun kan khua mi ni

h​

states 15 sungah nuamten kan um cio hni.

​ Pathian dawtnak thawng in nikhat hnu nikhat kan mipum a karh lawng si lo in umtonak inn le lo a nei kho tete tla kan um phah vi ma cang. 2012 tiangah inn caw kho tu inn thum kan nei hni i cu pawl tla cu Pa Hmet Ceu, Pa Thla Peng le Pa Lian Biak te an si. Midangdang khal inn cawk ding a hawl lengmang lio mi an um hnuaihni.

                Tuan i ka sim bantukin kan tian nak a rau tuk hrih lo ruangah citizenship ngah kho tu kan um hrih lo. Greencard belte cu refugee status thawn ra tiang tu 75% nih an neih dih cang. Visa thawn kawlram i a ra mi cu pakhat lawng kan nei i cu khal cu F1 (student) visa thawn a um hrih. Citizenship cah interview ding ai timtuah lio mi pa nga kan nei. Cupawl nih a rauh hlan ah an phit kho kho an on kho nak dingah thlacamnak thawn rak bawm cio uh!

                A tlangpithu in kan riantuan mi pawl cu a tambik in cun sathahnak ah si bik. Kan khua mi kan um tam biknak state cu Texas asi i hi ramthen sung i um mi zatek 65% cu sathahnak ah an tuan i midang pawl cu factory dangdang le hotel tibantuk le NPO (Non Profit Organization) ah tuan mi tibantuk in ain dang vima. State dangdang i um pawl cu Japan rawl (Shushi) tuah tu le a dawr neitu tla an um. Cun, phone handset tuahnak factory ah tuan tu le factory dangdang ah tuan tu, NGO (Non Governmental Organization) le Public/Private tlawnginn ah tuan tu tin kan i dang vima. America ah cun zeipoh ah tangka lut/suak tax pek dih asi i kan hlawh mi sung in 2% hi kan paycheck ah an rak lak cia ringring i cui an zuk mi pawl vialte sung in then thum i then hnih tluk cu a hmaikum kumthar in April thla sung tiang an kan pek dih sal. Cucu "tax return" tiah an ti. Then thum sung in then khat kan ngah lo mi cu kum 65 kan si hnu ah cozah nih kan tohmun i an kan pek te ding mi an asi. America ah cun full time rian hi zarhkhat ah nazi 40 sung tuan asi. Factory seukhat ahcun zarhkhat ah nazi 32 an pom nak tla a um. Kan riantuannak ah full time kan silen benefit tete kan ngah. Cui benefits pawl ahcun health insurance, life insurance, sick leave, vacation le bonus ti pawl an si. Riantuan kan ngah kan ti tikah khin kumkhua cah asi le si lo cu kan domh ni in ni 90 sung an kan zoh hnu ah an kan hire te. Cuihlan cu a laang ten a tuan mi kan si ruangah zeihmanh benefit kan nei lo. Kan mah le kan riantuannak cio ah daan le dun kan zul ding mi khal cu sim cawk lo in an rak um ve. Cu pawl vial te lakah keimai riantuan mi pakhat in tlawmpal ka von langh ter lai. Kei hi rian pathum ka nei. Pakhat nak cu Private tlawnginn ah phunhrek ca zirh tu teacher ka si. Pahnih nak cu NGO ah Abused women & Children pawl cah shelter manager ka si. A pathum nak cu Miraang biakinn ah nursery supervisor ka si. Kawlram i tlawngsaya/ma tuan cu power an nei ngaingai nan hi zawn ahcun tlawngta pawl nih power an nei deuh. Tahthimnak ah, cazirnak khan sungah hman kan i thlak khat mi simaw, field trip kan kal i hman kan i thlak mi simaw, activities dangdang kan tuah i hman kan i thlak mi le video kan i record mi pawl online ah zapi hmuh ding in thlah an ngah lo. Cu lawng hmanh si lo in thusimh an ngai lo caan ah kut thlak awk (caih, kingh, peh, fak tuk in raak/cam tbt) an ngah lo. Cuncun, khan pakhat ah tlawngta 12 leng ka nei kho hni fawn lo. Hngaksia kum 0 in thla 16 tiang zirhtu saya/ma pakhat nih tlawngta 4 lawng a nei kho. Cun, hngaksia thla 16 in kum 2 tiang zirhtu saya/ma nih tlawngta 5 lawng a nei kho. Hngaksia kum 3 zirhtu sayama nih tlawngta 8 lawng a nei kho. Cutin an mah le an kum i zir in a number ai dang vima. Hi zawn ah zeiseh sim ka duh tiah cun, America ah cun kan riantuan mi thaten kan tuan kho i hluhsuah ten kan rian kan neh kho ding kha an duh mi hi asi. Kan mah le kan ti kho lo ding tiang in rian an kan tuan ter lo. Au hmanh thlanhriput ngaingai i riantuan cu kan um lo nan kan harsatnak bik cu ih hmuh khawh lo hi asi bik lai tin ka ruat. National Health Foundation nih an suah mi capar pakhat ah cun hitin asi.

0-2 months = 12-18 hours

3-11 months = 14-15 hours

1-3 years = 12-14 hours

3-5 years = 11-13 hours

5-10 years = 10-11 hours

10-17 years = 8.5-9.5 hours

18 and above years = 7-9 hours

                Zeiruangah seh kan ngan a dam lo? Zeiruangah seh kan der? Zeiruangah seh kan fa le an than kho lo ti pawl theih kan duh ah cun an/kan ih caan nazi in kan theih kho dih ko lai. Ih hmanh ah hin sun i kan ih hnak in zaan i kan ih ah hin kan tha a tling deuh ti asi. USA ah cun sun/zaan in riantuan awk a um tikah sun/zaan cem in riantuan tu kan tam pi. Cutikah kan ih hmuh a khop huaha lo. Cucu kan zonzainak bik cu asi. Zarhte le zarhpi ni i riantuan tu hi kan tam lem lo nan pumh caan, thilsawp caan, hawi thawn i lenkai caan tin poiherh dangdang tuah ding kan neih lengmang ruangah ih caan nei huaha lo in caan hmang tu khal cu kan thahnem nawn.

                Pumcawmnak lam lawngah si lo in kan kohran le kan pawngkam i organizations tete ah upa tuan mi tla kan thahnem ngaingai cang. Mipum 142 sung in hotu dinhmun deuh i rian nei tu pawl vial ka von tar langh lai. Phun Hre Mang (president, GFYO), Khen Vung (treasurer, Amarillo Chin Church, Texas), San Cung (youth secretary, Waterloo, Iowa), Kyaw Lynn Naing ( youth president, Cincinati, Ohio), Hrang Lian Dim (Nursery supervisor, BFUMC, Winchester, Virginia) ti pawl an si.

                 Fimthiamnak lei ah cun mino hngaksia hnak in upa lungfim cia in USA a ra tiang mi kan tam deuh ruangah tlawngta kan duh bantuk in kan nei kho hrih lo. Asinan, Pathian dawtnak thawngin degree le diploma tete la kho tla kan nei phah vima cang i ​Pathian kan thangthat ngaingai. 2012 ah khan University in Hrang Lian Dim nih B. Sc degree an kan lak sak kho, i Sui Hlawn Cer, Sui Hlei Par le Sui Van Cer tei unauthum nih high school in diploma an kan lak sak kho. 2013 sungah hin tlawngkai lio tlawngta phun hrek in phun 12 tiang 28 le college level ah 4 kan nei. America ah cun tlawngta phun hrek in phun hleihnih tiang hi cozah nih free in tlawng a kai ter dih hni. Cu lawng hmanh si lo in kum hleiriat an kim hlan cu tlawngkai lo an ngah lo i an kai tengteng a hau. Hi kan nau le pawl nih hluhsuah ten tlawng an kai i cathiam an si i kan miphun cawisang tu an si ding cu Ramthlo mi vial te i kan sunmang a si dih ko lai. Cuiruangah hi mino hngaksia tlawngta pawl nih thasia lo ten an kai suak i an hlawhtlin kho nak dingah thape tu le thlacam sak tu an tulngaingai.

               

Pawlkomh hi 2006 lio ah Texas um mi vial nih an rak dirh i cui pawl komh cu tuisun ni tiang Amarillo, Ramthlo tin an dir hrih ko. Cuncun, 2009, December ah khan mi seukhat pawl Texas, Amarillo ah tonkhawmnak kan nei i cunah USA Ramthlo tin kan dirh. Hi USA pumpuluk huap pawlkomh cu Hmet Ceu nih 2010 sung an kan hruai. 2011 sung cu Thla Peng nih an kan hruai i 2012 sung cu Rual Cung nih an kan hruai. Hi hruaikainak i treasurer cu Khen Vung asi i tuisun ni tiang a mah a si hrih. Cun, secretary khal cu Hrang Lian Dim asi i tuisun ni tiang a mah a si hrih thotho. President bel te kum tin te an i thleng i tuikum 2013-2014 hi cu Rual Hlei Thang asi. 2012 December thla i USA Ramthlo tonkhawmnak ah kan pawlkomh hmin cu USA Ramthlo Pawlkomh tin a hmin kan thlen i bylaws le constitutions nam hnget nak tla kan nei. Kan pawlkomh thawn peh par in theih duh mi le bomh nak deih duh mi tibantuk le ruahnak pek duh mi tibantuk nan neih silen usaramthlo@rocketmail.com ah zei tik poh ah rak kan contact hram uh!

Hi ca siar tu nan zate cungah Pathian thlasuahnak um hram ko seh tin USA Ramthlo Pawlkomh nih thlazaa kan in cam sak asi.

Bawikhrih ah nan riantuan pi,

Hrang Lian Dim